"Η Κουκούλα" του Θανάση Τριαρίδη

 

«Η κουκούλα» του Θανάση Τριαρίδη

 

Θεατρική κριτική του Δημήτρη Φιλελέ

 

Παρακολουθήσαμε με αμείωτη ένταση τη θεατρική παράσταση «Η κουκούλα» σε κείμενο του Θανάση Τριαρίδη και σκηνοθεσία της Αθηνάς Παππά στο θέατρο ΠΛΥΦΑ στον Βοτανικό.

 

Η υπόθεση:

Στις Συγκεντρώσεις Άμυνας μιας δυστοπικής μελλοντικής κοινωνίας (που διαμορφώθηκε ύστερα από την πτώση και του καπιταλισμού), μια γυναίκα εμφανίζεται στο εντεταλμένο κρατικό πρατήριο πώλησης και ζητάει από τον/την υπάλληλο μια κουκούλα της αρεσκείας της, που θα χρησιμοποιηθεί για την τελετουργική δολοφονία παράνομων -κατά τη νομοθεσία του απολυταρχικού καθεστώτος- μεταναστών με το πάτημα ενός μόνο κουμπιού. Ακολουθούν άλλες γυναίκες, ταυτόσημες οπτικά με την πρώτη (ή μήπως η ίδια;), εμφανίζονται με το ίδιο αίτημα αλλά με διαφορετική προσωπική ιστορία, ζητώντας κάθε φορά διαφορετικού χρώματος και σχεδίου κουκούλα. Ωστόσο, ο/η υπάλληλος υποψιάζεται ότι πρόκειται πάντα για την ίδια, που απλώς είναι απεσταλμένη της συντεταγμένης πολιτείας με σκοπό τον έλεγχο της νομιμότητας. Ανάμεσα στον/στην υπάλληλο και τη γυναίκα βρίσκεται πάντα ένας μετανάστης, που παίζει μουσική κατ’ εντολή και κατά παραγγελία. Λειτουργεί ως υποχείριο, ως αντικείμενο τυφλής υπακοής σε ό,τι κάθε φορά του απαιτηθεί, συμβολίζοντας την πλήρη μεταμόρφωση του ανθρώπου σε αντικείμενο άνευ αξίας.

Βλέπουμε με έκπληκτα μάτια ένα καλοστημένο παιχνίδι κατάργησης της ανθρώπινης υπόστασης, της μνήμης, της ανάληψης προσωπικής ευθύνης, της υποταγής στο εκάστοτε νόμιμο και -κατά την κρίση των Αρχών- κοινωνικά συμφέρον, της δόμησης μιας ρομποτικής συμπεριφοράς άκριτης υπακοής, αρκεί να εξυπηρετηθεί το «κοινό καλό» και να μη διασαλευθεί η καθεστηκυία νέα τάξη πραγμάτων.

Και προκύπτουν τα ερωτήματα: Πόσο απέχει αυτό το δυσοίωνο μέλλον από το παρόν; Πόσο, στη σημερινή κοινωνία, είμαστε ενεργοί πολίτες με κρίση και σκέψη; Πόσο λειτουργεί σήμερα η ατομική μνήμη των πολιτών και η συλλογική μνήμη των κοινωνιών; Έχουμε ακόμα «κόκκινες γραμμές» πίσω από τις οποίες αρνούμαστε να υποχωρήσουμε ή βρισκόμαστε σε μια διαρκή οπισθοχώρηση, σε μια αδιάκοπη παραχώρηση προσωπικών δικαιωμάτων, σε μια συντριπτική αλλοτρίωση· συνθήκες που συνολικά μας προκαλούν την ασφυξία της «κουκούλας»;

 

Η παράσταση ως συνολική εικόνα:

Ο Θανάσης Τριαρίδης γράφει ένα ακόμα ηχηρό κοινωνικοπολιτικό κείμενο με αφορμή τη συμπεριφορά των «πολιτισμένων και φιλοπρόοδων» δυτικών κοινωνιών απέναντι στους μετανάστες, που χαρακτηριστικά και σε κοινή θέα αφήνονται να πνιγούν... μόνοι τους. Ένα έργο καταπέλτης απέναντι στην αδιαφορία του ανθρώπου για τον συνάνθρωπο, απέναντι στην εκούσια αμνησία και στην κοινή αποδοχή της ρήσης «ο θάνατός σου η ζωή μου» χωρίς τύψεις, ενοχές ή έλεγχο συνείδησης.

Με καυστική ειρωνεία, με πικρόχολο χιούμορ, με βασανιστικές αλήθειες, ο συγγραφέας μας «σπρώχνει» μέσα στην οδυνηρή πραγματικότητα που χτίζει το σήμερα για το αύριο. Και σε όλα αυτά, τα τόσο φαινομενικά σύνθετα αλλά, εν τέλει, τόσο απλά μας προ(σ)καλεί να πάρουμε θέση. Δεν επιθυμεί να καταγγείλει ανώφελα τους ήδη γνωστούς σε όλους υπαίτιους των κοινωνικών ανισοτήτων, αλλά ανοίγει το κουτί της Πανδώρας και απελευθερώνει την ανατριχιαστική αλήθεια. Υπενθυμίζει το ειδικό βάρος και τη σημασία της ατομικής ευθύνης, της απόφασης που καθένας μας θα πάρει απέναντι σε όσα τραγικά ματώνουν την καρδιά της ανθρωπότητας και καταλύουν την έννοια του πολιτισμού.

Η Αθηνά Παππά επιφορτίζεται με την ευθύνη της μεταφοράς και της αποτύπωσης των καταιγιστικά εναλλασσόμενων ρόλων και συναισθημάτων ως δράση επί σκηνής. Αναλαμβάνει να ενορχηστρώσει τους διαφορετικούς χαρακτήρες, να τους ενοποιήσει και να τους παραδώσει στον θεατή ως ένα συμπαγές υλικό, που κάθε στιγμή εκρήγνυται και εκτοξεύει θραύσματα προς κάθε κατεύθυνση. Παράλληλα, πέρα από τη σκηνοθετική ματιά, καθοριστικές και συμβολικές  είναι και οι ενδυματολογικές της επιλογές.

Αξιοθαύμαστο το τελικό αποτέλεσμα της δημιουργίας ενός «σώματος», που από την αρχή μέχρι το τέλος μαγνητίζει το βλέμμα και τη σκέψη του κοινού, με αμείωτη δράση και ενδιαφέρον μέχρι να πέσει η αυλαία. Η ομάδα των ηθοποιών, με το σκηνοθετικό της όραμα και τη δραματουργική διδασκαλία της, δρα ως «ένα σώμα, μια ψυχή» με απόλυτο συντονισμό. Αρωγός της στο σκηνοθετικό της εγχείρημα η Αναστασία Παρούτη.

Αξιοσημείωτη η αθόρυβη αλλά ουσιώδης συμμετοχή της Marilisa Rendl τόσο στο σκηνογραφικό όσο και στο ενδυματολογικό μέρος της παράστασης. Παράλληλα, λειτουργεί ως πολυεργαλείο για την κάλυψη των επιμέρους αναγκών της παράστασης.

Σημαντική η συμβολή του Jamoan με τις μουσικές του παρεμβάσεις σε όλη τη διάρκεια του έργου, που παρακολουθεί και συντονίζεται με το μήκος κύματος που κάθε φορά εκπέμπεται. Συμπλέει διακριτικά και πετυχαίνει να ενσωματώσει τη μουσική του ομιλία στον ταχύ προφορικό λόγο.

Οι φωτισμοί του Βαγγέλη Ρασσιά είναι πανταχού παρόντες. Συμπορεύονται με κάθε κίνηση ή μετακίνηση των ηθοποιών, αλλά και με κάθε εναλλαγή (και είναι τόσες πολλές) του κλίματος που επικρατεί.

Το εικαστικό έργο της Angie Antonakis (Angakis) πρέπει να θεωρείται ως το απαραίτητο συμπλήρωμα στη δόμηση της ατμόσφαιρας που επικρατεί επί σκηνής. Σταθερό στη θέση του, σε θέση περίοπτη, συνομιλεί διαρκώς με το κοινό.

 

Οι ερμηνείες:

Η Αντιγόνη Σταυροπούλου είναι μια χαρισματική υποκριτική παρουσία, μια φωτοβολίδα που κυριολεκτικά οργώνει την σκηνή. Αστραπιαία μεταμορφώνεται σωματικά και ψυχικά και ενσαρκώνει τους ταχύτατα εναλλασσόμενους ρόλους με υποδειγματική πειστικότητα. Κερδίζει από την πρώτη στιγμή τον θαυμασμό και λειτουργεί ως αεικίνητος εκρηκτικός μηχανισμός, προσφέροντας μια μοναδική εμπειρία στο κοινό.

Η Χριστίνα Κοροβίλα είναι η προσωποποίηση της εικόνας του κρατικού υπαλλήλου που όλοι πολύ καλά γνωρίζουμε. Με κάθε της λέξη, φράση και κίνηση, με την εκφραστικότατη σωματική και φωνητική «ακαμψία» της, με την υπαλληλική καχυποψία της, υποκινεί διαρκώς τη δράση, ενώ ταυτόχρονα χτίζει ένα σαγηνευτικό απροσπέλαστο τείχος με απόλυτη φυσικότητα και χαρακτηριστική υποκριτική άνεση.

Ο Γιάννης Μεταξάς είναι σπαρταριστά απολαυστικός με υποδειγματική ερμηνευτική λιτότητα. Το σώμα του, σαν εύπλαστη μάζα, γίνεται το απόλυτο αντικείμενο που υποτάσσεται στις επιθυμίες της στιγμής, ακολουθεί, παρακολουθεί και συμμετέχει σε κάθε διαφοροποίηση της δράσης και των συναισθημάτων, ενώ η μουσική του παρουσία δημιουργεί ένα ενδιαφέρον υπόβαθρο που πλουτίζει με ευγένεια ψυχής  την παράσταση.

 

Συνοψίζοντας, πρόκειται για ένα έργο σύγχρονου προβληματισμού που, μέσα από την αδιάκοπη δράση, μέσα από το ανελέητο σφυροκόπημα της λογικής και του συναισθηματικού κόσμου, αφυπνίζει και μεταφέρει στον θεατή όλα τα ζωτικά ερωτήματα που επιτακτικά ζητούν απαντήσεις -και ας δώσει κάθε ένας τις δικές του-, προβληματίζοντας βαθιά και ουσιαστικά.

Η επισφράγιση δε της θεατρικής επιτυχίας δόθηκε με το ζεστό, ειλικρινές και παρατεταμένο χειροκρότημα του κοινού.

 

Η ταυτότητα της παράστασης

 

Κείμενο: Θανάσης Τριαρίδης

Σκηνοθεσία- δραματουργική επεξεργασία-διδασκαλία: Αθηνά Παππά

Σκηνογραφική επιμέλεια-Video: Marilisa Rendl

Εικαστικό :  Angie Antonakis (Angakis)

Σχεδιασμός φωτισμού-Φωτογραφίες: Βαγγέλης Ρασσιάς

Κοστούμια: Αθηνά Παππά

Ζωντανό σκηνικό-μουσική : Γιάννης Μεταξάς

Μουσική παρέμβαση- πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Jamoan

Βοηθός ενδυματολόγου : Marilisa Rendl

Βοηθός σκηνοθέτη: Αναστασία Παρούτη

Κομμώσεις; Hair&Nails Home

Σχεδιασμός αφίσας: Marilisa Rendl

Εκτέλεση Παραγωγής: ΣΥΝ ΑΘΗΝΑΙΙ ΑΜΚΕ

Παίζουν: Αντιγόνη Σταυροπούλου, Χριστίνα Κοροβίλα, Γιάννης Μεταξάς

 

Πληροφορίες:

Από τις 12/11 και για 10 παραστάσεις - Τετάρτη στις 21:00

Διάρκεια: 75 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)

Εισιτήρια: 15 ευρώ γενική είσοδος, 12 ευρώ μειωμένο /  άνω65 /  ΑΜΕΑ / ατέλειες

Η κουκούλα :: TicketServices.gr

Θέατρο Πλύφα, Κορυτσάς 39 - Τηλέφωνο: 210 347 3642

Πηγή πρώτης δημοσίευσης: "Η Κουκούλα" στο fractal