Μην περάσεις το ποτάμι - της Βέρας Βασιλείου-Πέτσα

 

«Μην περάσεις το ποτάμι»

της Βέρας Βασιλείου-Πέτσα

 

Θεατρική κριτική του Δημήτρη Φιλελέ

 

Η υπόθεση:

 

Με φόντο τη μετεμφυλιακή ελληνική επαρχία της ασφυκτικής δεκαετίας του ’60 και την καταπιεστική κοινωνική πραγματικότητα, τα ζητούμενα της ισότητας, της δικαιοσύνης και της ελευθερίας δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα, ικανό να ανατρέψει την επιφανειακή ισορροπία, να κλυδωνίσει το ψευδεπίγραφο αξιακό σύστημα, να απαιτήσει την απαλλαγή από ανασταλτικά διλήμματα, ώστε το άτομο να αναμετρηθεί με τον εαυτό του και τις καταβολές του και να αποτελέσει τον πυρήνα μιας νέας πραγματικότητας, που στοχεύει στην πρόοδο σε προσωπικό και συνολικό επίπεδο.

Ένα ποτάμι είναι η ζωή, που μόνο μια φορά μπορούμε να κολυμπήσουμε. Όταν οι άνθρωποι δεν μπορούμε να ζήσουμε όπως έχουμε ονειρευτεί, μια εσωτερική δύναμη μας ωθεί να περάσουμε στην αντίπερα όχθη. Τότε μαθαίνουμε πόση είναι η ορμή του και πόσο είναι εύκολο να παρασυρθούμε σε μια ανερμάτιστη περιδίνηση. Είναι αυτή η στιγμή που μετράμε τις αντοχές μας και δίνουμε τη μάχη με μόνο σύμμαχο τον εαυτό μας.

Πόσο ένας γάμος-συνθηκολόγηση μπορεί να μας αλυσοδέσει στα δεσμά του; Πόσο ένας εκφοβιστικός-κακοποιητικός σύζυγος μπορεί να μας υποτάξει στις εντολές του; Πόσο μια κοινωνία-δυνάστης μπορεί να μας καταποντίσει στον βυθό της; Πόσο η ανάγκη μπορεί να συνθλίψει τα όνειρα; Πόσο η κάθε λογής εξουσία μπορεί να μας εξαναγκάσει σε παραίτηση από την ανθρωπιά μας;

Και τι μπορεί να συμβεί άραγε όταν ο απαγορευμένος έρωτας και τα καταδιωκόμενα ιδανικά ανταμώσουν στο πιο δύσβατο μονοπάτι και θελήσουν να βαδίσουν πιασμένα χέρι-χέρι μέχρι την εκπλήρωση της ανθρώπινης επιθυμίας πέρα από τις δυναστικές συμβάσεις; Πόσο ο άκαμπτος δογματικός κύκλος της στείρας και κακώς νοούμενης ηθικής μπορεί να αναχαιτίσει την πραγμάτωση του χρέους προς τον συνάνθρωπο, της πιο σημαντικής αποστολής μας στο σύντομο διάβα της ζωής;

 

Σημείωση: Η θεατρική παράσταση «Μην περάσεις το ποτάμι» βασίζεται στο ομότιτλο μυθιστόρημα της Βέρας Βασιλείου-Πέτσα (α΄ έκδοση 2006), το οποίο, όπως ομολογεί η συγγραφέας, είναι μυθοπλαστικό προϊόν βιωμάτων της πατρικής της οικογένειας.  

 

Η παράσταση ως συνολική εικόνα:

 

Είναι εκ των πραγμάτων τόλμημα η μεταφορά του αφηγήματος σε θεατρικό λόγο. Όμως η συγγραφέας Βέρα Βασιλείου-Πέτσα με τη συνδρομή του Βασίλη Ρ. Φλώρου κατορθώνουν να δημιουργήσουν μια τέτοια ροή λόγου και περιστατικών, ώστε οι θεατές να προσηλώνονται στη δράση σε όλη τη διάρκεια της παράστασης.

Εξίσου δύσκολη η σκηνοθετική αποστολή και η δραματουργική καθοδήγηση, πλήρως επιτυχημένες αμφότερες, της Κατερίνας Μαντέλη, που, με γνώση και εμπειρία, ευρηματικότητα και ευελιξία, οξυδέρκεια και ευαισθησία, εμπνέεται ένα συμβολικό πολύπτυχο, που παραπέμπει με αμεσότητα, λιτότητα και λειτουργικότητα στον συγκεκριμένο χώρο και χρόνο. Παράλληλα, μέσα σε αυτό αφ’ ενός επιτρέπεται η άνετη κίνηση των ηθοποιών, αφ’ ετέρου το κοινό μπορεί να κινείται οπτικά στον χώρο δράσης χωρίς απώλεια επαφής με τα τεκταινόμενα.

Οι σκηνικές και ενδυματολογικές επιλογές της Ιωάννας Κατσιαβού μεταξύ τους συνομιλούν και συνδυάζονται άψογα με την εποχή που εκτυλίσσονται τα γεγονότα.

Η Αρετή Κοκκίνου, με μακρά μουσική παρουσία και στον χώρο του θεάτρου, επιμελείται και γράφει μουσικές που συμμετέχουν ενεργά και υποβοηθούν «αθόρυβα» τη δράση επί σκηνής.

Ο φωτισμοί του Μανώλη Μπράτση συμμετέχουν ενεργά στην παράσταση και χωρίς ακρότητες τονίζουν τόσο όσο χρειάζεται και τα πρόσωπα και τον χώρο, συγχρονίζονται με την ταχύτητα εναλλαγής των σκηνών και δημιουργούν σε κάθε περίσταση την κατάλληλη ατμόσφαιρα.

Τέλος, οι εμβόλιμες χορογραφίες του Κωνσταντίνου Κατσούδα, εκτελεσμένες με απόλυτη αίσθηση του μέτρου, έρχονται να προσθέσουν ένα ακόμα λιθαράκι στην όλη αισθητική της παράστασης.

 

Οι ερμηνείες:

 

Ο Τάσος Σωτηράκης, ο αδίστακτος τσιφλικάς Καρανίκας, με το βλέμμα, με το σώμα, με τον ήχο της φωνής, με την υποτιμητική συμπεριφορά, με την αίσθηση της βιαιότητας στην κίνηση, φοράει με απόλυτη επιτυχία το περίβλημα του καταπιεστή, μεταφέρει σε κάθε του βήμα το άγγιγμα του φόβου σε όσου τον περιβάλλουν, ενώ είναι άριστος υποτακτικός της εκάστοτε εξουσίας, αρκεί να προκύπτει αποκλειστικά προσωπικό συμφέρον.

Η Αλεξάνδρα Στεργίου, η Βάγια, δέσμια ενός κακοποιητικού συζύγου, μας παρασύρει συναισθηματικά στον αδιάκοπο χορό των έντονων συναισθηματικών της μεταπτώσεων, με φυσικότητα μας ωθεί να συμπάσχουμε, να βιώνουμε τα αδιέξοδά της και να κατανοούμε τόσο την αγωνία της όσο και τον παραλογισμό της.

Ο Κωστής Σαββιδάκης είναι ο στοργικός μπαρμπα-Φάνης, ο άνθρωπος που έχει βιώσει τον πόνο στο πετσί του, ένας φύλακας άγγελος που έρχεται να καλύψει όχι μόνο τη φυσική απουσία του πατέρα της Βάγιας, αλλά και να γίνει η ασπίδα του παράνομου έρωτά της, άλλοτε ως μυστικός αγγελιαφόρος και άλλοτε ως μελωδική πνοή που απαλύνει τον πόνο της καρδιάς.

Ο Βασίλης Τριανταφύλλου, ο ερωτευμένος Δημήτρης, είναι ο ονειροπόλος και τρυφερός νέος, ενώ παράλληλα είναι ο αγωνιστής που μάχεται για τις αξίες της ζωής,  για τα πανανθρώπινα όνειρα που απαιτούν θυσίες και δηλώνει έτοιμος να τις υποστεί πρώτος με μια ήρεμη δύναμη που αποπνέει και ο λόγος και η παρουσία του επί σκηνής.

Ο Γιώργος Ζώης είναι η ιδανική προσωποποίηση του ενωμοτάρχη Σερέτη. Η αίσθηση που δημιουργεί είναι καταλυτική σε όλη την εξέλιξη του έργου, καθώς η παρουσία του ταυτίζεται με την αυθαίρετη εξουσία, με την παρανομία εν ονόματι του νόμου, με την έλλειψη εμπιστοσύνης απέναντι σε όλους, με τον άνθρωπο που δεν πιάνεται φίλος και μπορεί κάθε στιγμή να μεταμορφωθεί σε πηγή δεινών. 

Η Τερέζα Καζιτόρη, στον ρόλο της Μαρίνας, μας μεταφέρει από την πρώτη στιγμή την αίσθηση της εφηβικής αθωότητας, ενώ αργότερα μεταμορφώνεται με την ίδια ευχέρεια στην ώριμη πιστή φίλη, που μοιράζεται χωρίς ενδοιασμό τα μυστικά και τις αγωνίες της.

Ο Δημήτρης Τσάκωνας, ως πατέρας της Βάγιας, με απλότητα ενσαρκώνει τον ρόλο και μας πείθει ότι είναι ο άνθρωπος που έχει χάσει τη γη κάτω από τα πόδια του, με αποτέλεσμα να οδηγείται, άθελά του, σε λάθος επιλογές που πληγώνουν βαθιά και εκείνον και την αγαπημένη του μοναχοκόρη.

Η Μέμη Αναστασοπούλου, ως μητέρα του Δημήτρη, μέσα από τη σύντομη επί σκηνής παρουσία της, κατορθώνει να αφήσει τη διάχυτη αίσθηση του πένθους της τραγικής μητέρας.

Ο Κωνσταντίνος Κατσούδας και η Ελένη Δήμου (χορευτικό δίδυμο) διατρέχουν τη σκηνή σαν δυο ονειρικές φιγούρες και «διαλέγονται» με τους ηθοποιούς μέσα από την κίνηση του σώματος.

 

Η ταυτότητα της παράστασης:

 

Ερμηνεύουν:

 

Τάσος Σωτηράκης (Καρανίκας)

Αλεξάνδρα Στεργίου (Βάγια)

Κωστής Σαββιδάκης (Μπαρμπα-Φάνης)

Βασίλης Τριανταφύλλου (Δημήτρης)

Γιώργος Ζώης (Σερέτης)

Τερέζα Καζιτόρη (Μαρίνα)

Δημήτρης Τσάκωνας (πατέρας Βάγιας)

Μέμη Αναστασοπούλου (μητέρα Δημήτρη)

Κωνσταντίνος Κατσούδας (χορευτής)

Ελένη Δήμου (χορεύτρια)

 

Συντελεστές

 

Κείμενo: Βέρα Βασιλείου-Πέτσα

Θεατρική διασκευή: Βέρα Βασιλείου-Πέτσα και Βασίλειος Ρ. Φλώρος

Σκηνοθεσία / Δραματουργική επιμέλεια: Κατερίνα Μαντέλη

Σκηνικά - Κοστούμια: Ιωάννα Κατσιαβού

Πρωτότυπη μουσική: Αρετή Κοκκίνου

Φωτισμοί: Μανώλης Μπράτσης

Χορογραφίες: Κωνσταντίνος Κατσούδας

Βοηθός Σκηνοθέτη: Δημήτρης Τσάκωνας

Επικοινωνία: Κατερίνα Γρυλλάκη

Παραγωγή: 41 street cafe - The Art Concept

 

Παραστάσεις κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 18:30

Θέατρο Αλκμήνη - Κεντρική Σκηνή, Αλκμήνης 8-12, Αθήνα 118 54

τηλ. 2103428650 - info@theatro.gr, στάση μετρό: Κεραμεικός

TICKETSERVICES, Εκδοτήριο: Πανεπιστημίου 39 (Στοά Πεσμαζόγλου)
Τηλεφωνικά: 210 7234567, Online: www.ticketservices.gr

Πηγή πρώτης δημοσίευσης: Μην περάσεις το ποτάμι