50 χρόνια μετά
50 χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου (1973-2023).
Το βιβλίο αυτό είναι ένα συλλογικό έργο μαρτυριών, ποιημάτων και διηγημάτων.
Το βιβλίο αυτό μας δίνει την αλήθεια της εποχής αφτιασίδωτη.
Ποίηση: Δημήτρης Φιλελές
Μελοποίηση και Ερμηνεία: Άννα Καρλαύτη
Μαρτυρίες: Χρίστος Ρώμας και Βαγγέλης Δημούλας
Συμμετέχουν με αφηγήματα στα οποία δίνουν την πολιτική και προσωπική αποτύπωση των γεγονότων: Στρατής Γαλανός, Μιχάλης Γριβέας, Γιώργος Μανιός, Μαρία Εμ. Μαραγκουδάκη, Βούλα Μέμου, Τέσυ Μπάιλα, Ελένη Μπάλιου, Χρύσα Νικολάκη, Ηλίας Δ.Παπακωνσταντίνου, Δημήτρης Β.Προύσαλης, Νίκος Σαλτερής και Δημήτρης Φιλελές.
«Της γειτονιάς ο αστυνόμος
είναι ο τρόμος και ο νόμος
και ο περιπτεράς ο Θάνος
της συνοικίας ο ρουφιάνος.
Δίπλα ο χαφιές με τριγυρίζει
και όλο νόημα σφυρίζει
μέχρι να πέσω στην παγίδα
και να με πιάσει στην τσιμπίδα.
Ο γιος του φίλου καταδότης
κουκουλοφόρος και προδότης
έρπει και γλείφει, σκαρφαλώνει
και το κοσμάκη φακελώνει.
Οι ΕΣΑτζήδες κόβουν βόλτες
και σπάνε με κλοτσιές τις πόρτες
όσων κινούν την υποψία
κι αμφισβητούν την εξουσία…»
Όταν η ιστορία αρχίζει να μοιάζει με παραμύθι που το νήμα του χάνεται στη σιωπή, όταν οι πρωταγωνιστές των γεγονότων ντύνονται το ρούχο της φθοράς των ιδεών και της ένδειας ιδανικών, μόνο η μνήμη μπορεί να ανασυνθέσει τα θραύσματα του ραγισμένου καθρέφτη της αλήθειας.
Η εξέγερση των φοιτητών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου παραμένει το ορόσημο του αγώνα των νέων ανθρώπων που, ανοχύρωτοι και άοπλοι απέναντι στα σιδερόφρακτα χουντικά ανθρωπάρια, τόλμησαν να σπάσουν με την ορμή της νιότης το γύψινο καλούπι της ανελευθερίας και του φόβου. Το σύνθημα «Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία» που ήχησε τον Νοέμβρη του ’73 στους δρόμους της Αθήνας, ξεπερνά τα στενά όρια ενός τόπου, γίνεται πανανθρώπινο. Χωρίς τη γενναία κινητοποίηση του φοιτητικού κινήματος δεν θα υπήρχε η μεταπολιτευτική δημοκρατία.
Η χούντα και ο φασισμός δεν έρχονται τυχαία. Βρίσκουνε μήτρα εύφορη και πρόθυμη μαία.
Εδώ Πολυτεχνείο!
«Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο, σας μιλάει ο σταθμός των Ελεύθερων Πολιορκημένων».
17 Νοέμβρη 1973. Κάθοδος των τανκς, σφαίρες στρατιωτών κέντησαν το κέντρο της Αθήνας, η πύλη του Μετσόβιου τσακίστηκε κάτω από τις ερπύστριες, εκκένωση του Πολυτεχνείου. Συλλήψεις, ξυλοδαρμοί και σκοτωμοί. Νεκρές ψυχές γέμισαν τον αττικό ουρανό. Στο πένθος όλη η Ελλάδα.
Θέλει αγώνα η λευτεριά και αίμα να κυλάει, για να γλιστρήσει επώδυνα αυτός που προσκυνάει.
Νοέμβρης. Μήνας ξεχωριστός. Μήνας που κλείνει μέσα του φλόγας άσβεστη, φλόγα που παρά τους φλογερούς ανέμους που φυσάνε προσπαθώντας να τη σβήσουν, αυτή κρατάει καλά, αντέχει. Γιατί τροφοδοτείται απ’ τον ίδιο τον λαό και προπαντός απ’ το καλύτερό του κομμάτι, τη νεολαία.
Γιατί τα νιάτα έβαλαν τον μήνα αυτό τη δική τους σφραγίδα στην ιστορία, κάνοντας τον Νοέμβρη σημείο αναφοράς για νέους αγώνες, για νέους ξεσηκωμούς, όταν η ζωή δείχνει να κάνει πίσω, να τελματώνει, να παίρνει την κατηφόρα.
50 χρόνια από τότε, απ’ τη νύχτα εκείνη που έμελλε να χαραχτεί με ανεξίτηλα γράμματα στη μνήμη και στην καρδιά όλων μας σαν φωτεινό ορόσημο ανδρείας και θάρρους, στη ζοφερή εκείνη εποχή για τη χώρα μας, που «όλα τα ‘σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά».
«…Γροθιές σφιγμένες άοπλες μπαίνουν μπροστά στη μάχη
τα νιάτα που δεν έμαθαν να σκύβουν τη ράχη
ψωμί, παιδεία, λευτεριά, το σύνθημα στα χείλη
και με τραγούδια φλογερά ανάβουν το φιτίλι.
Στήνει ο έρωτας χορό χίλιους πενήντα κύκλους
κοράκια μαύρα ρίχνονται στης λευτεριάς τους κύκνους
βρυχιέται αντίκρυ το θεριό, ερπύστριες μαχαίρια
-αδέλφια, μ’ αίμα αδελφικό μη βάψετε τα χέρια…»
Τα νιάτα αψηφώντας ακόμα και τον θάνατο, ξεσηκώθηκαν ενάντια στη βία, ενάντια στην καταπίεση, στο ψέμα και στην αποχαύνωση στην οποία έσπρωχνε τον λαό η ξενοκίνητη χούντα. Πρόταξαν τα στήθια τους απέναντι σε όπλα κι άρματα μάχης κι έκαναν τις σχολές τους προπύργια του αγώνα και τη λευτεριά.
Πενήντα χρόνια πέρασαν ,πενήντα χρόνια Νοέμβρης. Πρέπει να καταλάβουμε πως το Πολυτεχνείο είναι της γνώσης ο ναός και όχι μουσείο.
«Εμάς η χούντα μας σημάδεψε για πάντα , αφήνοντας μέσα μας έναν ανεξίτηλο λεκέ. Έναν λεκέ που όσο και να προσπαθούμε από τότε να εξαλείψουμε καθένας με τον τρόπο του, θα μείνει εκεί για πάντα και θα μας βασανίζει…»
Τρία μερόνυχτα
Πίσω απ’ τα κάγκελα φωνή υψώνει η Ελλάδα
σκοτάδι γύρω απλώνεται που κρύβει τη λιακάδα
λαμπάδες στέκουν τα παιδιά στις μαρμαροκολόνες
και πήρανε απόφαση να διώξουν τους χειμώνες.
Ναι, σε τρία μερόνυχτα έγιναν όλα. Τρία μερόνυχτα χρειάστηκαν για να αλλάξει η Ιστορία αυτού του τόπου.
Πενήντα χρόνια πριν. Πώς πέρασαν αλήθεια. Πόσο γρήγορα έγινε παρελθόν η πιο πρόσφατη Ιστορία αυτού του τόπου; Οι νέοι άνθρωποι αυτής της χώρας είχαν αποφασίσει να υψώσουν τη φωνή τους. Πάνω από τα κάγκελα. Να τρομάξουν ήθελαν το σκοτάδι που είχε κυκλώσει το δίκιο τους. Ήθελαν, λέει, να διώξουν τους χειμώνες. Μα άλλοι χειμώνες, το ίδιο παγωμένοι, ήρθαν μετά από εκείνον…
«Αναρωτιέται αν απόμεινε τίποτα από εκείνη τη γενιά που δεν έσκυβε τη ράχη. Άντεξαν μέχρι τώρα να μην σκύψουν; Αν τελικά αυτή η φλόγα που έκαιγε στα σωθικά τους κατάφερε να μη σβήσει. Κι αν θα μπορούσε ποτέ να ανάψει ένα ανάλογο φιτίλι…
…Θα ήθελε να τρέξει ξανά, να αγκαλιάσει στα σίδερα εκείνης της πύλης, να φωνάξει και πάλι τις ίδιες αυτές λέξεις. Δυνατά, να ουρλιάξει και πάλι. Να ζητήσει να μην ξεχαστεί ποτέ ο αγώνας εκείνος, πως ήταν αληθινός, πως τίποτα δεν πήγε χαμένο…
τρία μερόνυχτα φωτιάς στο δίκιο φτάνουν μόνο
τρία μερόνυχτα φωτιάς στο δίκιο φτάνουν μόνο
τρία μερόνυχτα φωτιάς στο δίκιο φτάνουν μόνο
Ο στίχος επαναλαμβάνεται συνεχώς μέσα του. Όπως εκείνες οι τρεις λέξεις:
Ψωμί Παιδεία Ελευθερία
Ψωμί Παιδεία Ελευθερία
Ψωμί Παιδεία Ελευθερία
…Να φωνάξει ξανά. Να διεκδικήσει το δίκιο της ζωής του. Να ζήσει ξανά. Για να αλλάξει τον κόσμο, αυτή τη φορά τον δικό του. Τον κόσμο της παραίτησης στον οποίο έχει χρόνια βουλιάξει…»
Μέσα από τις σελίδες της «Μνημοσύνης» υπογραμμίζεται το χρέος κάθε πολίτη να προασπίζει, ακόμα και με την ίδια τη ζωή του αν χρειαστεί, το δικαίωμα στην ελευθερία και τη δημοκρατία, μέχρι να θεμελιώσουμε την κοινωνική δικαιοσύνη, την ισότητα και την ειρήνη σε όλη τη Γη.
Πενήντα χρόνια έπειτα από την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Οι προσωπικές μαρτυρίες συνταιριάζονται με τη λογοτεχνία και την ποίηση, ανάβοντας έτσι τη σπίθα που ξυπνά μνήμες και δημιουργεί επαναστατικές εικόνες.
Πηγή πρώτης δημοσίευσης : Ο Κ. Α. Τραχανάς για τη "Μνημοσύνη"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου