«Όπως σας αρέσει» – του Ουίλιαμ Σαίξπηρ στο θέατρο Αλκμήνη

 

«Όπως σας αρέσει» – του Ουίλιαμ Σαίξπηρ

στο θέατρο Αλκμήνη

 

Θεατρική κριτική του Δημήτρη Φιλελέ

 

Εισαγωγικά:

Η πολυπρόσωπη κωμωδία του Ουίλιαμ Σαίξπηρ «Όπως σας αρέσει» γράφτηκε στην εκπνοή του 16^ου αιώνα (1599) και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά, κατά τις – ανεπιβεβαίωτες– πληροφορίες, το 1603. Η πρώτη δημοσίευσή της έγινε στο First Folio το 1623, εφτά χρόνια μετά τον θάνατό του. Παρότι το έργο δεν θεωρείται από τα πιο σημαντικά του κορυφαίου Άγγλου δραματουργού, έχει ερμηνευτεί θεατρικά και κινηματογραφικά από παγκόσμιου βεληνεκούς ηθοποιούς και έχει αγαπηθεί πολύ από το κοινό. Είναι προφανές ότι στην περίπτωση αυτή, όπως και σε πολλές άλλες, η λογοτεχνική κριτική βρίσκεται σε αναντιστοιχία με το κοινό αίσθημα, που είναι και ο φυσικός αποδέκτης αλλά και κριτής της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

 

Η πρωτότυπη κλασική υπόθεση:

Σε ένα φανταστικό γαλλικό δουκάτο τοποθετεί την ιστορία του ο κορυφαίος Άγγλος δραματουργός, όπου ο Φρειδερίκος, σφετεριστής του θρόνου, διώχνει από το παλάτι και την ανιψιά του, τη Ροζαλίντα. Μαζί της δραπετεύει και η κόρη του, η Σίλια. Τις δύο κοπέλες ακολουθεί ο γελωτοποιός Τατσστόουν.

Παράλληλα, ο Ορλάντο, ένας νεαρός αριστοκράτης ερωτευμένος με τη Ροζαλίντα, φεύγει από το πατρικό σπίτι εξαιτίας της κακής συμπεριφοράς του πρωτότοκου αδελφού του, του Όλιβερ. Τον ακολουθεί ο πιστός γέρος υπηρέτης του, ο Άνταμ.

Ο Ορλάντο και ο Άνταμ φτάνουν στο δάσος του Άρντεν και ζουν μαζί με τον εξόριστο δούκα και τους ακολούθους του, μεταξύ των οποίων και ο Ιάκωβος ο Μελαγχολικός (ταυτίζεται με τη θεϊκή παρουσία). Στο ίδιο μέρος φτάνουν και η Ροζαλίντα (μεταμφιεσμένη σε αγόρι με το όνομα Γανυμήδης) με τη Σίλια (ντυμένη σαν φτωχοκόριτσο με το όνομα Αλιένα).

Ο Ορλάντο χαράζει ποιήματα με το όνομα της αγαπημένης του στα δέντρα του δάσους και εκείνη, επίσης ερωτευμένη, εμφανίζεται ως Γανυμήδης, τον μυεί στα μυστικά του έρωτα, αλλά και τον υποβάλλει σε ένα παιχνίδι ερωτικής δοκιμασίας.

Παράλληλα ένα ερωτικό γαϊτανάκι βρίσκεται σε εξέλιξη:  Ο Σίλβιος είναι ερωτευμένος με τη Φοίβη, αλλά αυτή ερωτεύεται τον Γανυμήδη. Ο Τατσστόουν είναι ερωτευμένος με την Όντρεϊ, την οποία μάταια ο Γουίλιαμ προσπαθεί να κερδίσει. Τελικά, οι ενδιαφερόμενοι συναντιούνται σε μια προσπάθεια να λύσουν τα προβλήματά τους και να αποφασίσουν ποιος θα παντρευτεί ποια.

Και να που οι αντιξοότητες λειτουργούν ως από μηχανής θεός. Λίγο αργότερα ο Ορλάντο σώζει τον αδελφό του, Όλιβερ, από μια λέαινα στο δάσος, που μετανιώνει για την άκαρδη συμπεριφορά του. Ούτε αυτός γλιτώνει από τα βέλη του έρωτα και ερωτεύεται την Αλιένα (δηλαδή τη Σίλια).

Όταν, στο τέλος, αποκαλύπτεται η αληθινή ταυτότητα των δύο κοριτσιών, τα πράγματα μπαίνουν οριστικά στη θέση τους. Ο έρωτας είναι ο τελικός νικητής και τα ζευγάρια ενώνονται με τα δεσμά του γάμου. Ο Φρειδερίκος μετανοεί επίσης και παραδίδει τον θρόνο στον νόμιμο κάτοχό του. Όλοι μαζί θα ζήσουν πλέον στο παλάτι.

Μόνο ο Ιάκωβος ο Μελαγχολικός παραμένει μόνος του στο δάσος, μακριά από τα εγκόσμια, και επιμένει ότι «όλος ο κόσμος είναι μια σκηνή και όλοι οι άνδρες και οι γυναίκες απλά ηθοποιοί», αφήνοντας να πλανάται αναπάντητο το ερώτημα της διανομής των ρόλων αλλά και των ορίων αυτοσχεδιασμού που έχουν οι άνθρωποι– ηθοποιοί.

 

Η παράσταση ως συνολική εικόνα:

Η διαχρονικότητα της θεματολογίας του Σαίξπηρ δεν είναι πάντοτε από μόνη της αρκετή, ώστε τα έργα να παραμένουν ελκυστικά για το σημερινό φιλοθεάμον κοινό. Χρειάζεται πλέον μια συνολικά σύγχρονη –όχι εκσυγχρονιστική– ματιά, ώστε τα μηνύματα να μεταδοθούν με τους σύγχρονους κώδικες επικοινωνίας, για να μπορούν να γίνουν εύληπτα αλλά και αρεστά.

Αυτό ακριβώς πετυχαίνει ολοκληρωτικά ο νεαρός ταλαντούχος σκηνοθέτης Γιάννης Κόκας μαζί με την τριάδα των άξιων –εκ του αποτελέσματος– βοηθών του (Βαγγέλης Αμπατζής, Ελένη Πανοπούλου και Μαριντίνα Παρασκευά). Αληθεύει ότι έχει στα χέρια του μια εξαιρετικά προσεγμένη απόδοση του έργου στα ελληνικά από τον Σάββα Στρούμπο, ένα υψηλής ποιότητας κείμενο που επί της ουσίας μοιάζει σαν να είναι γραμμένο σήμερα. Και αυτό ακριβώς χρειάζεται και χρησιμοποιεί ως πρωταρχικό εργαλείο για την υλοποίηση του σκηνοθετικού του οράματος. Στη συνέχεια αφαιρεί τα σκηνικά και τις ενδυμασίες, αφαιρώντας ουσιαστικά τον ασφυκτικό εντοπισμό της δράσης σε συγκεκριμένο χρόνο. Ενώ διατηρεί το πλήρες κείμενο, εμπιστεύεται τον αρχικό πολυπρόσωπο θίασο των πάνω από είκοσι (μικρών και μεγάλων) ρόλων σε δύο μόνο ηθοποιούς, που καλούνται να δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό, ώστε να μεταφέρουν στο κοινό όχι κυρίως το εύρος, αλλά την ουσία του θεατρικού λόγου. Αυτό είναι, κατά την άποψη του γράφοντος, το στοίχημα που κερδήθηκε και έδωσε στο κοινό μια εμπνευσμένη και αριστοτεχνική θεατρική ερμηνεία και παράσταση συνολικά. Ενώ (χωρίς άλλη αποκάλυψη για να μη χαθεί η μαγεία της στιγμής) το ευρηματικό τέλος –που μοιάζει με την αόρατη κλωστή που ενώνει το παρελθόν με το παρόν, σχολιάζοντας με τρόπο ποιητικό το βαθύτερο νόημα της ανθρώπινης ύπαρξης– αφήνει στους θεατές τη γεύση και την ουσία της πραγματικής ζωής.

Η απαιτητική σκηνοθετική άποψη ενισχύεται από τη χορογραφική διδασκαλία της Λιλιάνας Κρυσταλλίδου, που κατορθώνει να μεταμορφώσει το ερμηνευτικό δίδυμο σε έμπειρους χορευτές, έτοιμους ανά πάσα στιγμή να μεταπηδήσουν από την υποκριτική στην τέχνη του χορού.

Εξίσου σημαντική και η φωνητική διδασκαλία από την Ιόλη Σιφονιού, που καθοδηγεί τους ερμηνευτές όχι μόνο να είναι φωνητικά σωστοί, αλλά να συναρπάζουν το κοινό με την τραγουδιστική τους ευχέρεια.

Ο Χρήστος Παπαδόπουλος συνθέτει, αλλά και επιλέγει μουσικές που συμπλέουν με τη σύγχρονη αντίληψη παρουσίασης του έργου και είναι κατάλληλα τοποθετημένες χρονικά, τόσο που να προκαλούν ευχάριστη αίσθηση στον θεατή.

Τέλος, οι φωτισμοί συμβάλλουν με τον δικό τους αθόρυβο αλλά ουσιαστικό τρόπο στη δημιουργία της απαιτούμενης ατμόσφαιρας μέσα στην οποία εκτυλίσσεται η δράση επί σκηνής.

 

Οι ερμηνείες:

Το δίδυμο της Αιλιάνας Μαρκάκη και του Γιάννη Βασιλώττου δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας. Τα σώματά και των δύο γίνονται οχήματα που κινούνται με ταχύτητες –αν υπήρχε όριο– πάνω από το όριο ασφαλείας, διαθέτουν κίνηση αιλουροειδούς καθώς οι αλλεπάλληλες μετατοπίσεις τους γίνονται αστραπιαία, ενώ παράλληλα με απίστευτη υποκριτική δεινότητα μαζί με την αλλαγή θέσης και ρόλου, αλλάζει και ο ψυχισμός τους με χαμαιλεόντια προσαρμοστικότητα. Αλλά δεν σταματούν εκεί. Χορεύουν και τραγουδούν σαν επαγγελματίες του είδους, αλλάζουν φωνή και διάθεση με την ίδια ευκολία που μετασχηματίζονται σε ζώα που βγάζουν κραυγές, η παντομίμα τους είναι ευφάνταστη και άκρως ελκυστική, ενώ το εκρηκτικό ερμηνευτικό τους ταλέντο, με την αμεσότητα του, μαγνητίζει το κοινό, με το οποίο συνομιλούν διαρκώς οπτικά και συναισθηματικά. Επιπλέον, η φυσικότητα με την οποία αντιμετωπίζουν τους πολλαπλούς ρόλους, αναδίδει και την αίσθηση του πηγαίου χιούμορ και η ευφυής κωμικότητα προκαλεί το αβίαστο γέλιο των θεατών. Εξίσου αξιοθαύμαστοι και οι δύο νεαροί ηθοποιοί, που έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους ενσαρκώνοντας τους ήρωες με πειστικότητα και εκτός από τις πολλές στιγμές γέλιου, μας χάρισαν αντίστοιχα πολλές στιγμές αυθόρμητης συγκινησιακής φόρτισης. Επιβράβευσή τους οι επευφημίες και ο θαυμασμός του κοινού.

 

Συνοψίζοντας, θεωρούμε ότι πρόκειται για ένα από τα πιο αξιόλογα θεατρικά εγχειρήματα στον τομέα της κωμωδίας για την τρέχουσα περίοδο, που συνοδεύεται από  τον αέρα της ανανέωσης που φυσά στο σύγχρονο ελληνικό θέατρο. Είναι η ζωντανή απόδειξη ότι υπάρχει η δυνατότητα να δώσουμε νέα ελκυστική μορφή στην κλασική δημιουργία χωρίς ακρότητες και με σεβασμό στον δημιουργό του πρωτογενούς υλικού, ώστε να γίνει κτήμα και του νεαρότερου ηλικιακά κοινού.

Το θερμό χειροκρότημα που ακούστηκε στην αίθουσα αλλά και τα πολλά και ευμενή σχόλια μετά το τέλος της παράστασης συνηγορούν υπέρ αυτής της άποψης. 

 

Η ταυτότητα της παράστασης:

 

Συγγραφέας: William Shakespeare

Μετάφραση: Σάββας Στρούμπος

Σκηνοθεσία: Γιάννης Κόκας

Βοηθοί Σκηνοθεσίας: Βαγγέλης Αμπατζής, Ελένη Πανοπούλου, Μαριντίνα Παρασκευά

Χορογραφίες: Λιλιάνα Κρυσταλλίδου

Πρωτότυπη Μουσική: Χρήστος Παπαδόπουλος

Διδασκαλία τραγουδιού: Ιόλη Σιφονιού

Επικοινωνία: Νατάσα Παππά

Γραφιστική επιμέλεια & Φωτογραφίες/trailer: Άγγελος Μπάλλας, Λυδία Καλαμάντη

Παραγωγή: ALBATROS THEATER A.M.K.E

 

Παίζουν οι ηθοποιοί:

Γιάννης Βασιλώττος, Αιλιάνα Μαρκάκη

 

Πληροφορίες παράστασης

Ημέρα & Ώρα Παραστάσεων: κάθε Τετάρτη στις 19.00

Διάρκεια: 75 λεπτά

Εισιτήρια: Κανονικό: 12 ευρώ | Μειωμένο (φοιτητικό, ανέργων, ΑΜΕΑ): 10 ευρώ

Ειδικές τιμές για σχολεία και γκρουπ κατόπιν επικοινωνίας

Προπώληση εισιτηρίων:

Ταμείο του θεάτρου Αλκμήνη, τηλεφωνικές κρατήσεις στο 210 3428650

Ηλεκτρονικά στο www.more.com:

https://www.more.com/gr-el/tickets/theater/opos-sas-aresei-1/

 

Πληροφορίες χώρου

Θέατρο ΑΛΚΜΗΝΗ, Αλκμήνης 8-12, Κάτω Πετράλωνα

Μετρό: Στάση Κεραμεικός, Τρόλεϋ: 21 Στάση ΚΑΜΠΑ,

ΟΑΣΑ: 049,815,838,914,Γ18 Στάση ΚΑΜΠΑ, 035 Στάση ΙΚΑ

Το Θέατρο Αλκμήνη είναι προσβάσιμο στα Άτομα με ειδικές Ανάγκες.

Πηγή 1ης δημοσίευσης: "Όπως σας αρέσει" στο fractal