Σιωπή - του Γρηγόρη Λιακόπουλου

 

Σιωπή – του Γρηγόρη Λιακόπουλου

στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν

Γράφει ο Δημήτρης Φιλελές

Παρακολουθήσαμε τη θεατρική παράσταση «Σιωπή» στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν, σε κείμενο του Γρηγόρη Λιακόπουλου και σκηνοθεσία του Θοδωρή Αμπαζή. Μια παράσταση πέρα από τα συνηθισμένα, όπου ο δάσκαλος σκηνοθετεί τον μαθητή και επί σκηνής η υπαρξιακή αγωνία προσφέρεται στον θεατή κυρίως μέσα από τις σιωπές και τις παύσεις, μέσα από την υποκριτική και την εναλλαγή ρόλων, θέτοντας σοβαρά ερωτήματα για τον τρόπο με τον οποίο βιώνουμε ο καθένας σε ατομικό επίπεδο αλλά και ως μέλη του κοινωνικού συνόλου την πραγματικότητα.

Η υπόθεση:

Δύο άνεργες ηθοποιοί ζουν για πολύ καιρό κάτω από την ίδια στέγη. Η μία έχει προσγειωθεί στην πραγματικότητα και προσπαθεί να βιοποριστεί δουλεύοντας καθημερινά σε ένα εμπορικό κέντρο ως «μπανάνα», έχοντας επωμιστεί τον άχαρο ρόλο του φροντιστή και για τη φίλη της. Η άλλη, παιδί-θαύμα στο πολύ μακρινό παρελθόν, εξακολουθεί να στέλνει βιογραφικά και να ελπίζει ότι κάποτε το ταλέντο της θα αναγνωριστεί και θα της δοθεί ο πολυπόθητος μεγάλος ρόλος. 

Ανάμεσά τους κυριαρχεί η σιωπή, ενώ η επικοινωνία τους γίνεται σχεδόν αποκλειστικά μέσα από την ερμηνεία ρόλων γνωστών κινηματογραφικών ταινιών. Ουσιαστικά έχουν πάψει να είναι –ή και να θέλουν να είναι– ο εαυτός τους, απομακρύνοντας έτσι τις αρνητικές επιπτώσεις της καθημερινότητας, κινούμενες στο νεφέλωμα ενός ψέματος που τους επιτρέπει να συνεχίζουν τη ζωή τους χωρίς να αισθάνονται τη βαριά σκιά της αλήθειας.

Αν και ο θεατής της ζωής τους αντιλαμβάνεται την τραγικότητα της κατάστασής τους, οι ίδιες επιμένουν να ζουν σε ένα περίπου χαρωπό περιβάλλον με μικρές στιγμές έντασης, που όμως διακόπτονται από τις εσκαμμένες παύσεις τους. 

Ώσπου η μία από τις δύο αποφασίζει ότι θέλει πλέον να είναι ο εαυτός της, διαταράσσοντας τη μέχρι εκείνη τη στιγμή επιφανειακή ηρεμία. Η άλλη προσπαθεί να την πείσει ότι η ομορφιά της ζωής, αν όχι της ύπαρξης ολόκληρης, βρίσκεται στο ακριβώς αντίθετο, στο να μπορείς να μην είσαι ο εαυτός σου. 

Ποιος είναι άραγε ο εαυτός σου; Και πόσο καλά τον γνωρίζεις, ώστε να μπορείς να είσαι ο εαυτός σου; Πόσο μπορείς να υποστηρίξεις όσα λες και κάνεις όταν είσαι ο εαυτός σου; Ξέρουμε μήπως με βεβαιότητα αν ζούμε αληθινά ή αν παίζουμε κι εμείς, συνειδητά ή ασυνείδητα, κάποιο ρόλο; Και τι είναι εν τέλει η ζωή; Μια πρόσχαρη τραγωδία ή μια καταθλιπτική τραγωδία;

Η παράσταση ως συνολική εικόνα:

Ο Γρηγόρης Λιακόπουλος δομεί με δεξιοτεχνία ένα πρωτότυπο κείμενο που ακροβατεί μεταξύ υποκριτικού λόγου και εμφατικής σιωπής. Μπορεί και βρίσκει τις σωστές αναλογίες και διαμορφώνει την απαιτούμενη μεταξύ τους ισορροπία, ώστε κάθε στιγμή, σε κάθε λέξη ή σε κάθε σιωπή να αποτυπώνονται τα αναπάντητα υπαρξιακά ερωτήματα. Το χιούμορ, απαραίτητα συστατικό της ζωής, είναι παρόν εκεί που χρειάζεται για να αναδείξει ακόμα περισσότερο την τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. 

Ο Θοδωρής Αμπαζής παίρνει για μια ακόμα φορά το σκηνοθετικό ρίσκο του διαχρονικού πειράματος που ονομάζεται ζωή, ενώ παράλληλα υπογράφει και τη μουσική επένδυση. Τοποθετεί τους χαρακτήρες του στο αφανές κινηματογραφικό πλατό και καθοδηγεί αφανώς και αθόρυβα τις σκηνές της καθημερινής τους συνύπαρξης. Με τη σκηνοθετική του προσέγγιση σε παραλληλία με τη μπαγκέτα του, σαν αόρατος διευθυντής ορχήστρας, οδηγεί τις ηρωίδες του σε αναβαθμίδες έντασης μέχρι τα  άκρα, με κορύφωση την τελική πτώση. Βοηθός στο σκηνοθετικό του εγχείρημα ο Θάνος Ψαρράς. 

Τα σκηνικά και τα κοστούμια του Κωνσταντίνου Ζαμάνη αποδεικνύονται πλήρως εναρμονισμένα τόσο με τις απαιτήσεις όσο και με τα επί σκηνής δρώμενα. Οι φωτισμοί της Ιωάννας Ζέρβα συνομιλούν διαρκώς με τη συναισθηματικά φορτισμένη ατμόσφαιρα του έργου και συλλειτουργούν με τον λόγο και τις σιωπές. 

Οι ερμηνείες (αλφαβητικά): 

Η Τζωρτζίνα Δαλιάνη ονειροβατεί με απόλυτη φυσικότητα, με την ντελικάτη κίνηση του σώματος, με το βλέμμα, με την εκφορά του λόγου, με τις ξαφνικές παύσεις. Είναι ένα πλάσμα αέρινο με μια διάχυτη παιδικότητα, που μπορεί να σε παρασύρει στον κόσμο της και να σε ταξιδέψει στο όνειρό της. Δεν διαχωρίζει το επιθυμητό από το υπαρκτό, ακόμα και όταν θέλει να είναι ο εαυτός της. Θέλει να βιώνει την ευτυχία ακόμα και όταν δεν υπάρχει και ικανή να «σκοτώσει» καθετί που απειλεί να την απομακρύνει από το όραμά της.

Η Καλλιρόη Μυριαγκού είναι η προσωποποίηση της προσποιητής σοβαρότητας και σθεναρότητας, καθώς ο επιφανειακός της λόγος βρίσκεται σε διαρκή αντιπαλότητα με τον εσωτερικό της κόσμο. Εξωτερικά πραγματίστρια και αποφασιστική, εσωτερικά εύθραυστη και ευάλωτη σε κάθε πιθανή διαταραχή της σχέσης που φαινομενικά –ή και επί της ουσίας– την ταλαιπωρεί. Μεταμορφώνει με πειστικότητα το ονειρικό σε αληθινό, γίνεται αδίστακτα χειριστική την ίδια στιγμή που διακατέχεται από βασανιστική τρυφερότητα.

Αξίζει ιδιαίτερα να σημειωθούν οι ανοιχτοί δίαυλοι επικοινωνίας των δύο ηθοποιών σε όλη τη διάρκεια της παράστασης, που δίνουν τη δυνατότητα στους θεατές να συμμετέχουν σε όσα διαδραματίζονται όχι μόνο νοητικά αλλά και συναισθηματικά, καθώς η ατμόσφαιρα διαρρέεται από έντονα «ηλεκτρικά» φορτία.

Η παράσταση προτείνεται ανεπιφύλακτα στο φιλοθεάμον κοινό. 

Η ταυτότητα της παράστασης:

Σκηνοθεσία & μουσική: Θοδωρής Αμπαζής

Σκηνικά & Κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης

Σχεδιασμός Φωτισμών: Ιωάννα Ζέρβα

Βοηθός σκηνοθέτη: Θάνος Ψαρράς

Φωτογραφίες: Αναστασία Γιαννάκη

Προώθηση-επικοινωνία: Νατάσα Παππά

Οργάνωση & Εκτέλεση παραγωγής: Ομάδα Θεάτρου Όπερα

Παίζουν: Τζωρτζίνα Δαλιάνη, Καλλιρρόη Μυριαγκού

Πληροφορίες: 

Ημέρες & ώρες: Τετάρτη 20:00, Πέμπτη-Παρασκευή-Σάββατο 21:00, Κυριακή 18:00

Εισιτήρια:

Τετάρτη-Πέμπτη: 14 Ευρώ (Ενιαία τιμή), 5,00 Ευρώ (Ατέλεια)

Παρασκευή: 15 Ευρώ (Ενιαία τιμή), 5,00 Ευρώ (Ατέλεια)

Σάββατο-Κυριακή: 18,00 Ευρώ (Ενιαία τιμή), 5,00 Ευρώ (Ατέλεια)

Ταμείο θεάτρου: 210 3228706

Προπώληση: https://www.more.com/gr-el/tickets/theater/siopi/

Η παράσταση πραγματοποιείται με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.

Πηγή πρώτης δημοσίευσης: Η "Σιωπή" στο Literature.gr

Λίβινγκ Ρουμ – της Εύας Οικονόμου-Βαμβακά

 

Λίβινγκ Ρουμ – της Εύας Οικονόμου-Βαμβακά

στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν (σκηνή Φρυνίχου, Πλάκα)

 

Γράφει ο Δημήτρης Φιλελές

 

Παρακολουθήσαμε την πρεμιέρα της θεατρικής παράστασης «Λίβινγκ Ρουμ» (παραγωγή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καβάλας) σε κείμενο και σκηνοθεσία της Εύας Οικονόμου-Βαμβακά, στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν (σκηνή Φρυνίχου, Πλάκα).

Πρόκειται για ένα έργο ιδιαίτερα επίκαιρο, καθώς τα προβλήματα με τα οποία καταπιάνεται η συγγραφέας παραμένουν εδώ και δεκαετίες άλυτα, δημιουργώντας δυσμενείς κοινωνικές συνθήκες και συναισθηματικές δυσλειτουργίες κυρίως για τους νέους ανθρώπους.

 

Η υπόθεση:

Στην Ελλάδα του 2025 ένα μεγάλο ποσοστό νέων ανθρώπων, συνήθως πτυχιούχων, είναι υποχρεωμένο να συμβιώνει με τους γονείς του κάτω από τη βαριά σκιά του οικογενειακού περιβάλλοντος λόγω ανέχειας ή ανεπάρκειας οικονομικών πόρων, ώστε να αδυνατεί να περάσει στη φάση της ενηλικίωσης και της ανεξαρτησίας.

Αυτό ακριβώς συμβαίνει στην οικογένεια του έργου, που αποτελείται από τη μητέρα, τη Νέλλη, που εναγωνίως επιχειρεί να λύνει όλα τα προβλήματα που προκύπτουν και να αποκαθιστά την ισορροπία πάση θυσία, τον αδελφό της, τον θείο Μανώλη, που έχει αποδεχθεί με ηττοπάθεια την οικονομική του καταστροφή και ως αντίβαρο φροντίζει να βλέπει μόνο τη λιακάδα και τις ομορφιές του τόπου, και τον γιο της, τον Κωστή, που ζει σε οικονομική και επαγγελματική αβεβαιότητα και υφίσταται όλο το βάρος της ασφυκτικής παρουσίας τους.

Στη ζωή του Κωστή υπάρχει ο φίλος του, ο Άλκης, που ονειρεύεται μια άλλη καλύτερη ζωή αλλού, ζώντας ένα όνειρο ανερμάτιστο, ένα όνειρο που φεύγει για να το πραγματοποιήσει χωρίς την ελάχιστη βεβαιότητα επιτυχίας, προσθέτοντας το δικό του λιθαράκι στην απώλεια ανθρώπινου κεφαλαίου.

Παράλληλα, στη ζωή του Κωστή μπαίνει μια κοπέλα, η Ελένη, γίνονται ζευγάρι, μοιράζονται την επιθυμία του έρωτα, αλλά διαπιστώνουν ότι για κάτι τόσο ανθρώπινο υπάρχουν ανυπέρβλητα εμπόδια, πνίγεται από την απουσία ζωτικού χώρου, μέχρι που οι δρόμοι τους αναπότρεπτα χωρίζουν.

Πόσο αποπνικτική μπορεί να γίνει η οικογένεια όταν δεν αντιλαμβάνεται τις αιτίες της σκληρής καθημερινότητας και διαιωνίζει τις φρούδες ελπίδες;

Πόσο επώδυνη μπορεί να γίνει μια προσωπική σχέση όταν η ερωτική επιθυμία συνθλίβεται κάτω από τον οδοστρωτήρα της ανελέητης πραγματικότητας;

Πόσο το όνειρο μπορεί να επαληθευτεί και να μη μεταμορφωθεί σε απογοήτευση και ήττα όταν δεν είναι αποκύημα της φαντασίας και όχι καρπός ώριμης σκέψης;

Πόσο μπορεί να αλλάξει αυτό που ζούμε αν εμείς οι ίδιοι δεν βρούμε τον τρόπο και τη δύναμη να γίνουμε οι φορείς αυτής της ποθητής αλλαγής;

 

 

Η παράσταση ως συνολική εικόνα:

Η Εύα Οικονόμου-Βαμβακά, καλλιτεχνική διευθύντρια του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καβάλας, επωμίζεται το διπλό βάρος της γραφής και της σκηνοθεσίας της παράστασης και, πράγματι, κατορθώνει να μας κάνει συμμέτοχους μιας πραγματικότητας που κανένας δεν θέλει να βιώνει, αλλά όλοι γνωρίζουμε ότι είναι υπαρκτή και ταλανίζει ιδιαίτερα τους νέους ανθρώπους και όχι μόνο στη χώρα μας. Αν και, όπως η ίδια αναφέρει, πηγή έμπνευσής της αποτελεί η ισπανική ταινία Picadero, η συγγραφέας-σκηνοθέτις τοποθετεί ξεκάθαρα το πρόβλημα στην ελληνική πραγματικότητα και το παρουσιάζει με ευκρίνεια σε όλη τη διάρκεια του έργου. Επιλέγει, μάλιστα, συνειδητά να μας προσφέρει μικρές δόσεις πικρού γέλιου, για να συνειδητοποιήσουμε ακόμα πιο πολύ την τραγικότητα της κατάστασης. Βοηθός της στο σκηνοθετικό εγχείρημα η Βάσια Χρονοπούλου, η οποία μεριμνά και για τις απόλυτα συνδυασμένες ενδυματολογικές επιλογές. Ο Βασίλης Αποστολάτος και η Μιχαήλα Πλιαπλιά δημιουργούν τον κατάλληλο σκηνικό χώρο που υποδηλώνει τη συναισθηματική κατάσταση των ηρώων, ενώ την ευθύνη της υλοποίησης αναλαμβάνουν οι Γιώργος Μαστοράκης, Γιάννης Σταυρίδης και Κώστας Γαρουφαλίδης. Υποδειγματική και αξιοσημείωτη η κινησιολογική διδασκαλία του Αλέξανδρου Σταυρόπουλου. Οι φωτισμοί του Βασίλη Αποστολάτου αποδεικνύονται υποστηρικτικοί και ανταποκρίνονται πλήρως στις ποικίλες απαιτήσεις της παράστασης. Η επί σκηνής μουσική παρουσία των Acid Plato με τις εύστοχες μουσικές επιλογές και παρεμβάσεις εγγράφεται στα επιπλέον θετικά στοιχεία της παράστασης.

 
Οι ερμηνείες (αλφαβητικά):

Η Κωνσταντίνα Βέρρου (Ελένη) είναι ένα πλάσμα ευαίσθητο, άκρως συναισθηματικό και ονειροπόλο, που προσπαθεί να ισορροπήσει, να βρει τα δικά της βήματα στην αγαπημένη της ενασχόληση, τον χορό, αλλά και να ζήσει ανεμπόδιστα τη μοναδική εμπειρία του έρωτα. Όμως δεν διστάζει να θυσιάσει τον έρωτά της, παίρνοντας την απόφαση να ακολουθήσει το όνειρο της, που πιστεύει ότι κάπου αλλού μπορεί να εκπληρωθεί.

Ο Νικόλας Μίχας (Άλκης) είναι ο κολλητός φίλος που πιστεύει πως αν το όνειρο δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί εδώ, τότε σίγουρα μπορεί να ευδοκιμήσει κάπου αλλού. Χαρακτηριστική η ανωριμότητα αλλά και η αποφασιστικότητά του να τραβήξει έναν δρόμο που δεν γνωρίζει πού οδηγεί, αλλά φαίνεται ελπιδοφόρος. Το αποτέλεσμα μπορεί να τον δικαιώσει, μπορεί και όχι.

Ο Δημήτρης Πετρόπουλος (θείος Μανώλης) είναι η κλασική μορφή του ανθρώπου που, μετά από αλλεπάλληλες πτώσεις, είναι αφημένος στην εύνοια της τύχης και ακόμα περισσότερο στην κακοτυχία. Ο λόγος και η στάση του σώματός του, σε απόλυτο συνδυασμό, εξωτερικεύουν τον συναισθηματικό του κόσμο, την πεποίθησή του ότι τα πράγματα δεν μπορούν να αλλάξουν και η προτιμότερη επιλογή είναι η φωτεινή πλευρά της ζωής, έστω και αν εμείς δεν πρόκειται να βρεθούμε ποτέ εκεί.

Ο Αλέξανδρος Σκουρλέτης (Κωστής) είναι ο νέος άνθρωπος που βιώνει την πλήρη απογοήτευση σε όλα τα επίπεδα της ζωής του και κυρίως στον έρωτα. Παγιδευμένος σε μια ασφυκτική συνθήκη, αναζητά απεγνωσμένα τρόπους να την αλλάξει. Ήπιος και συγκαταβατικός, εξαντλεί τα όριά του και οδηγείται στην έκρηξη όταν πλέον αισθάνεται ότι αν δεν κόψει τις γέφυρες, δεν μπορεί να πάρει στα χέρια τη ζωή του.

Η Μαρία Τσιμά (μητέρα, Νέλλη) είναι η επιτομή της Ελληνίδας μάνας, που όλες οι ενέργειές της εμπεριέχουν το κωμικοτραγικό στοιχείο σε ακραίο βαθμό. Είναι τρυφερή και συνάμα καταπιεστική. Είναι υπέρ της ανεξαρτησίας και ταυτόχρονα λειτουργεί ως ελεγκτικός μηχανισμός. Μεριμνά για όλους, φροντίζει για το καλύτερο, αλλά αρνείται ουσιαστικά κάθε αλλαγή. Είναι προστάτης αλλά και δυνάστης. Και όλα αυτά χωρίς να χάνει ποτέ την αίσθηση του χιούμορ και την αισιοδοξία της.

Συνολικά, οι ερμηνείες ενσωμάτωσαν ολοκληρωτικά τους χαρακτήρες και τους απέδωσαν στο κοινό με την αλήθεια που καθένας τους αντιπροσώπευε. Μια δεμένη θεατρική ομάδα μας προσέφερε μια αξιόλογη θεατρική παράσταση τόσο ως προς τη θεματολογία της όσο και σε επίπεδο υποκριτικής τέχνης.

 

Η ταυτότητα της παράστασης:

Κείμενο/Σκηνοθεσία: Εύα Οικονόμου-Βαμβακά
Σκηνικός χώρος: Βασίλης Αποστολάτος & Μιχαήλα Πλιαπλιά
Σχεδιασμός φωτισμών: Βασίλης Αποστολάτος
Βοηθός σκηνοθέτης & ενδυματολόγος: Βάσια Χρονοπούλου
Πρωτότυπη Μουσική & Μουσικοί επί σκηνής: Acid Plato
Κινησιολογία: Αλέξανδρος Σταυρόπουλος
Οργάνωση Παραγωγής – Επικοινωνία: Γιώτα Δημητριάδη
Οργάνωση Παραγωγής – φωτογραφίες: Λιλή Νταλανίκα
Κατασκευή σκηνικού: Γιώργος Μαστοράκης, Γιάννης Σταυρίδης, Κώστας Γαρουφαλίδης
Συμπαραγωγή: ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. ΚΑΒΑΛΑΣ – Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν
Με την υποστήριξη της Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Παίζουν οι ηθοποιοί (αλφαβητικά): Κωνσταντίνα Βέρρου, Νικόλας Μίχας, Δημήτρης Πετρόπουλος, Αλέξανδρος Σκουρλέτης Μαρία Τσιμά.

 

Πληροφορίες:

Διάρκεια παράστασης: 80 λεπτά
Ηλεκτρονική Προπώληση: «Living Room» :: TicketServices.gr

 

ΑΘΗΝΑ: Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν, Φρυνίχου 14, Πλάκα.

Για έξι παραστάσεις από 5 έως 14 Μαΐου
Δευτέρα, Τρίτη και Τετάρτη 5,6,7 και 12,13,14 Μαΐου

(Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00 και Τετάρτη στις 20:00)
Τιμές εισιτηρίων: Κανονικό εισιτήριο: 17 €, Μειωμένο εισιτήριο (φοιτητικό, ανέργων, άνω των 65 ετών, ΑμΕΑ): 14 €, Ατέλεια: 5 €

 

ΚΑΒΑΛΑ: Θέατρο «Αντιγόνη Βαλάκου» (Αβέρωφ 13)

Για οκτώ παραστάσεις από 22 Μαΐου έως 1 Ιουνίου
Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο στις 21:00 και Κυριακή στις 19:00
Τιμές εισιτηρίων: Κανονικό εισιτήριο: 14 €, Μειωμένο εισιτήριο (φοιτητικό, ανέργων, άνω των 65 ετών, ΑμΕΑ): 10 €
Προπώληση φυσικών εισιτηρίων

α. στο ταμείο του Θεάτρου Τέχνης (τηλ. 2103222464) 

β. Κέντρο πληροφόρησης επισκεπτών Δήμου Καβάλας (πρώην ΕΟΤ) στην Κεντρική Πλατεία, τηλ: 2510-620566.

Πηγή πρώτης δημοσίευσης: Το "Living Room" στο Literature.gr

 

Του καπετάν Δυσσέα

 

Οδυσσέας Ανδρούτσος

Λιθογραφία του Adam Friedel (1825)

Του καπετάν Δυσσέα*

 

Σε χάνι ετοιμόρροπο από παντού ζωσμένο

έχουν τα λιανοτούφεκα τον θάνατο γραμμένο

 

στις πολεμίστρες καρτερούν του Ομέρ πασά τ’ ασκέρι

της λευτεριάς τη ροδαυγή σφιχτά κρατούν στο χέρι

 

γεράκι απροσκύνητο ο καπετάνιος βλέπει

χέρια φτερούγες ακουμπούν στου ουρανού τη σκέπη

 

τα μάτια δεκατέσσερα μην πάει χαμένο βόλι

κι απέ σαν λημεριάσουμε ν’ ανταμωθούμε όλοι

 

το μπαϊρακτάρη έβαλε πρώτος αυτός σημάδι

το βόλι του δεν ξαστοχά, τον έστειλε στον Άδη

 

μολύβι του ρημόσπιτου ξερνάνε τα ντουβάρια

και στρώνεται η μαύρη γης με άψυχα κουφάρια

 

φρουμάζει γύρω ο θάνατος κι ο ουρανός ματώνει

βαστάει η ξερολιθιά, σφυριά χτυπούν στ’ αμόνι

 

κι αν τα γιουρούσια δε φελούν, θα πέσει με κανόνια

τριζοβολούν του χάροντα τα κοφτερά σαγόνια

 

πριν φέξει το ξημέρωμα στο στόμα το μαχαίρι

περνούν το τούρκικο ορδί πιασμένοι χέρι χέρι

 

ανοίγουν δρόμο τα σπαθιά, χτυπούν σαν το μπουρίνι

δυο μόνο χάνονται κορμιά στης μάχης το καμίνι

 

σέρνει ο Δυσσέας το χορό ψηλά στην αϊτοράχη

τον καμαρώνει η κλεφτουριά, τον τραγουδούν οι βράχοι.

 

© Δημήτρης Φιλελές

* Η μάχη στο χάνι της Γραβιάς έγινε στις 8 Μαΐου 1821

Παναγιώτα Μπλέτα - Πόσο κακό μας κάνει ο ανταγωνισμός;

 

Παναγιώτα Μπλέτα

Πόσο κακό μας κάνει ο ανταγωνισμός;

Ανταγωνισμός εναντίον Συλλογικότητας

(Εκδόσεις Αγγελάκη, 2025 ISBN: 978-960-616-434-7)

Γράφει ο Δημήτρης Φιλελές

 

«Πόσο κακό μας κάνει ο ανταγωνισμός;» είναι ο τίτλος του νέου δοκιμιακού έργου της Παναγιώτας Μπλέτα, με υπότιτλο «Ανταγωνισμός Εναντίον Συλλογικότητας», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Αγγελάκη.  Πρόκειται για ένα βιβλίο στο οποίο η συγγραφέας συνδυάζει τις προσωπικές επιστημονικές γνώσεις, την πολύχρονη εμπειρία της στην ελεύθερη αγορά εργασίας, την ενασχόλησή της με την επίλυση κοινωνικών ζητημάτων και την πολιτική, το μαχητικό αρθρογραφικό της υπόβαθρο, αλλά και τα αναντίρρητα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, που χρησιμεύουν ως υποστηρικτικό υλικό των θέσεών της.

Έχουν ήδη σπαταληθεί τόνοι χαρτιού και έχουν χυθεί δεκάδες (ή και εκατοντάδες) από τους εντεταλμένους κονδυλοφόρους για την ανταγωνιστική «καλοσύνη». Και ενώ αυτά εξακολουθούν να συμβαίνουν και να διαιωνίζουν τις λανθασμένες αντιλήψεις, η συγγραφέας, με τρόπο αδιάψευστο, με εκλαϊκευμένη επιστημονική γνώση και με στοιχεία από την σκληρή πραγματικότητα, μας επιβεβαιώνει ότι ισχύει το ακριβώς αντίθετο πέρα από κάθε αμφιβολία.

Ο ανταγωνισμός, όπως η ίδια αναφέρει, εμπεριέχει εν τω γεννάσθαι την έννοια της αντιπαράθεσης. Και πώς μπορεί από μια τέτοια θέση να προκύπτει καλό για το κοινωνικό σύνολο; Ακόμα χειρότερα, όταν ο ανταγωνισμός επιδιώκει την επιβεβαίωση και την κοινωνική αναρρίχηση του ατόμου μέσω της αντιπαλότητας και της επικράτησης με τον ταυτόχρονο εκμηδενισμό του αντιπάλου -για να μην στρογγυλεύουμε τις γωνίες-, πώς είναι δυνατό να πρόκειται για επωφελή διαδικασία με κοινωνικούς όρους; Εκτός αν επιθυμούμε να ζούμε σε μια κοινωνία όπου επικρατεί το δίκαιο του ισχυρότερου, με την ψευδαίσθηση ότι θα έρθει κάποτε η στιγμή και εμείς να βρεθούμε από τους κάτω στους πάνω, από τους εξουσιαζόμενους στους εξουσιαστές.

Αλλά και στην περίπτωση αυτή αποδεικνύεται περίτρανα ότι θα συμβεί αυτό που διαχρονικά συμβαίνει στην ιστορία της ανθρωπότητας: Όταν οι ισχυροί πληθαίνουν, έρχεται νομοτελειακά και η αναπότρεπτη ώρα του αλληλοσπαραγμού τους.

Επειδή η φύση του ανταγωνισμού, εκτός από καταστροφική, καταλήγει πάντα να είναι και αυτοκαταστροφική.

Μέσα από αλληλοδιάδοχες θεματικές ενότητες που η μία αποτελεί νοηματική συνέχεια της άλλης, η συγγραφέας περιγράφει με γλαφυρότητα και αφοπλιστική πειστικότητα τις αναβαθμίδες μέσα από τις οποίες κορυφώνεται το καταστροφικό έργο του ανταγωνισμού, παρασύροντας στο πέρασμά του κάθε έννοια αξιοπρέπειας, κάθε ίχνος ανθρωπισμού που οφείλουμε να έχουμε ως όριο διάκρισης από τα υπόλοιπα όντα του ζωικού βασιλείου.

Η έννοια του ανθρώπου υποδουλώνεται και μεταμορφώνεται σε ενστικτώδη και ζωώδη κυριαρχία πάνω στους συνανθρώπους μας μέχρι τον εξαναγκασμό τους σε πειθήνια όργανα μιας κατ’ επίφαση δημοκρατικής και ελεύθερης αγοράς. Τόσο ελεύθερης που μας κάνει τη «χάρη» να υπάρχουμε –όχι να ζούμε– απλώς για να την υπηρετούμε τυφλά.

Μας απομακρύνει από τους στόχους, τα οράματα και τα ιδανικά, επειδή η ολιγαρχία των υψηλά ιστάμενων ανταγωνιστών είναι η μόνη που έχει το αυθαίρετο δικαίωμα να επιλέγει πριν από μας για μας, αδιαφορώντας για τις πραγματικές μας ανάγκες ή τη γνώμη μας. Επί της ουσίας δεν έχουμε δικαίωμα γνώμης.

Πρόκειται, λοιπόν, για έναν ολισθηρό κατήφορο που με μαθητική ακρίβεια μας οδηγεί στην αποδιοργάνωση, την αποχαύνωση και την αποξένωση. Μας μεταμορφώνει σε αποσυνάγωγους του ανθρώπινου είδους σαν άλλη Κίρκη. Είμαστε οι σύντροφοι ενός σύγχρονου Οδυσσέα, που είναι προορισμένος από τη μοίρα να φτάσει ολομόναχος στον τελικό προορισμό του θυσιάζοντας τους «ανόητους» συντρόφους του, για να απολαύσει μέχρι βαθυτάτου γήρατος τα αγαθά της ιδιοφυΐας του.

Είναι αξιοσημείωτη η αφηγηματική ροή του λόγου και η άριστη διασύνδεση των επίσημων επιστημονικών δεδομένων, της βιωμένης  καθημερινότητας και των φιλοσοφικών στοχασμών σε ένα αμάλγαμα, ώστε ο αναγνώστης να επιθυμεί να διαβάσει μέχρι και την τελευταία σελίδα, αποκομίζοντας ένα σημαντικό όφελος: όχι μόνο τη γνώση και την επίγνωση όσων διαδραματίζονται γύρω του, αλλά και την κατανόηση της θέσης του μέσα στο κοινωνικό σύνολο – πώς αυτοπροσδιορίζεται, πού εντάσσεται και για ποιες συνθήκες ζωής, για ποιους στόχους, οφείλει και αξίζει να αγωνίζεται και να παίρνει θέση και αποφάσεις σε καθημερινή βάση.

Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι η συγγραφέας δεν επαφίεται σε λόγο καταγγελτικό –πράγμα εύκολο και ασφαλές σε μια παγκόσμια κοινότητα της οποίας η νοσηρότητα ή και συν-νοσηρότητα είναι δεδομένη–, αλλά διατυπώνει αντι–θέσεις, δηλαδή θέσεις που μπορούν να μας οδηγήσουν στην απαλλαγή από τις απάνθρωπες και αντικοινωνικές τάσεις που βρίσκουν, δυστυχώς, γόνιμο έδαφος όχι μόνο σε απολυταρχικά ή θεοκρατικά καθεστώτα, αλλά απλώνουν βαθιές ρίζες και στον ιστό των δυτικών προηγμένων -τουλάχιστον οικονομικά και τεχνοκρατικά- χωρών.

Οι αντι-προτάσεις της Παναγιώτας Μπλέτα μέσα από τις σελίδες του βιβλίου της είναι πρωτίστως η επένδυση στη συλλογικότητα, που θα επιφέρει την ισονομία, την ισοτιμία, την πολιτισμική αναγέννηση και την επαναφορά των αξιών απέναντι στην ακατάσχετη καταναλωτική μανία των ολίγων και στην ανελέητη εκμετάλλευση ανθρώπινων και φυσικών πόρων στον βωμό του κέρδους μέσω του ισοπεδωτικού για τους πολλούς ανταγωνισμού. Και, εν τέλει, στην αναγόρευση της αξίας του ατόμου ως λειτουργικής μονάδας ενός συνεργατικού συνόλου σε μια φιλοπρόοδη κοινωνία, που σέβεται τις ατομικές ελευθερίες όπως και όποτε αυτές εκφράζονται. Και, προς αποφυγή παρερμηνειών, η συγγραφέας αναφέρεται με σαφήνεια στην ελευθερία που σημαίνει πρωταρχικά αυτοέλεγχο και αυτοπεριορισμό, ώστε να μην βλάπτουμε  τους άλλους.

Το συγκεκριμένο βιβλίο, από τον χαρακτηριστικό ξεκάθαρο τίτλο και την προσεκτικά επιλεγμένη εικόνα του εξωφύλλου μέχρι και την τελευταία λέξη του περιεχομένου του, μπορεί να θεωρηθεί ως επιστέγασμα της όλης έως τώρα δοκιμιακής και αρθρογραφικής πορείας της συγγραφέως, που με υπομονή, επιμονή, αλλά και με την προσωπική στάση ζωής προτείνει την προσήλωση στις δημοκρατικές αρχές διακυβέρνησης με έμφαση στη συλλογικότητα ως τη μόνη διέξοδο από τα αδιέξοδα που οδηγούμαστε από τα ανταγωνιστικά καπιταλιστικά και τα καταδυναστευτικά αυταρχικά μοντέλα που συνθλίβουν κάθε έννοια ελεύθερης βούλησης και αυτοδιάθεσης του ατόμου, δηλαδή του πυρήνα της οργανωμένης κοινωνίας.

Με το νέο αυτό πόνημα η Παναγιώτα Μπλέτα επιχειρεί να χαράξει τον δικό της δρόμο στα δύσβατα μονοπάτια της στρεβλής πραγματικότητας και οι προτάσεις της να γίνουν πράξη, ώστε να φτάσουμε στην επιθυμητή ανθρώπινη συμβίωση αλλά και στην εναρμόνισή μας με την απλόχερη και άδολη φύση.

 

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα:

Η συγγραφέας, διανοήτρια Παναγιώτα Μπλέτα γεννήθηκε στη Σκάλα Λακωνίας, ενώ μεγάλωσε στο Χαλάνδρι. Σπούδασε στη Νέα Υόρκη MBA Management (New York Institute of Technology) και BSc Marketing-Management (City University of New York).

Έχει συνεργαστεί επαγγελματικά με ελληνικούς και ξένους επιχειρηματικούς ομίλους και οργανισμούς, που δραστηριοποιούνται στους τομείς της συμβουλευτικής, της πολιτικής και επιχειρηματικής έρευνας, της επικοινωνίας, της επιχειρηματικής και ακαδημαϊκής εκπαίδευσης, των τροφίμων, του franchise,  αναλαμβάνοντας  υψηλές διοικητικές θέσεις, ενώ έχει διατελέσει επιχειρηματίας και η ίδια.

Σχεδίασε και υλοποίησε έργα με σημαντικά ωφέλιμη αξία για την Ελλάδα: Γραμμή Ενημέρωσης Σεισμόπληκτων 0800-18000, Γραμμή Εξυπηρέτησης του Πολίτη 1464 κ.λπ..

Έχει δραστηριοποιηθεί  έντονα  στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης ως Αντιδήμαρχος στον Δήμο Χαλανδρίου. Διακρίθηκε για την ίδρυση του πρώτου Δημοτικού Κ.Ε.Π. στην Ελλάδα. Διετέλεσε Νομαρχιακή Σύμβουλος στον Νομό Λακωνίας και τιμήθηκε για την έκδοση  πρωτοποριακού Ενημερωτικού Δελτίου που βοήθησε στη διάδοση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, καθώς και στην απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων από την Περιφέρεια.

Έχει εκδώσει είκοσι βιβλία, μεταξύ των οποίων δύο φιλοσοφικά δοκίμια,  εννέα πολιτικά και οικονομικά δοκίμια, οκτώ ποιητικές συλλογές (αρκετές από τις οποίες έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά) και ένα θεατρικό έργο. Έχει γράψει περισσότερα από διακόσια πενήντα άρθρα, αρκετές ερευνητικές μελέτες και κριτικές σε λογοτεχνικά, θεατρικά και κινηματογραφικά έργα, που έχουν δημοσιευθεί σε ελληνικά και διεθνή sites, εφημερίδες και περιοδικά, ενώ έχει δώσει πάνω από εκατό συνεντεύξεις σε ελληνικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης.

Πηγή πρώτης δημοσίευσης: 

Ανταγωνισμός εναντίον Συλλογικότητας (Fractal)

 

 

"Λαμπρά Παράσιτα" του Φίλιπ Ρίντλεϋ

 

Λαμπρά παράσιτα – του Philip Ridley

στον καλλιτεχνικό χώρο ΠΛΥΦΑ (Βοτανικός)

 

Γράφει ο Δημήτρης Φιλελές

 

Παρακολουθήσαμε τη θεατρική παράσταση «Λαμπρά παράσιτα» (πρωτότυπος τίτλος: Radiant Vermin, 2015) στο θέατρο ΠΛΥΦΑ, στον Βοτανικό, έργο του πολυσχιδούς Άγγλου συγγραφέα Philip Ridley. Το έργο, αντιπροσωπευτικό δείγμα του in-yer-face theatre, συνδυάζει τα βασικά στοιχεία της μαύρης κωμωδίας με απρόοπτες αλλεπάλληλες σουρεαλιστικές καταστάσεις, δημιουργώντας συνθήκες εξοικείωσης για την επικοινωνία και την αλληλεπίδραση ηθοποιών και κοινού από την αρχή μέχρι το τέλος της παράστασης. Παρά το κυρίαρχο κωμικό στοιχείο, οι δραματικές καταστάσεις είναι υπαρκτές, οι ραγδαίες εναλλαγές συναισθημάτων προκαλούν τα αληθοφανή διλήμματα που αναδύονται ακατάπαυστα ως σπόρος του κακού, η σκληρή και συντριπτική πραγματικότητα είναι διαρκώς παρούσα.

 

Η υπόθεση:

 

Ένα νεαρό ζευγάρι που πρόκειται να φέρει στον κόσμο το παιδί του ζει σε μια υποβαθμισμένη γειτονιά. Με έναν απροσδόκητο τρόπο επιλέγονται για να τους χαριστεί ένα ευρύχωρο διαμέρισμα, η τέλεια λύση στο στεγαστικό τους πρόβλημα διά βίου, σε μια άλλη συνοικία, όπου εκείνοι θα γίνουν οι πρωτοπόροι για την ανάπτυξη και την αναβάθμισή της. Υπάρχει όμως στη ζωή των ανθρώπων κάποιο δώρο που προσφέρεται χωρίς αντίδωρο;

Όταν πείθονται και μετακομίζουν, διαπιστώνουν ότι οι άστεγοι της περιοχής μπορεί να τους δημιουργήσουν πρόβλημα – ένα πρόβλημα που όταν λυθεί με τη μεσολάβησή τους μέσα από μια εντελώς παράδοξη διαδικασία, θα τους οδηγήσει στην ποθητή ευμάρεια. Τα ηθικά διλήμματα εύκολα ή δύσκολα παραμερίζονται, ο ατομικισμός προελαύνει και θριαμβεύει, η ζωή τους αλλάζει ριζικά και κάθε μέρα μοιάζει σαν όνειρο σε επίγειο παράδεισο.

Όμως, καθώς η οικογένεια μεγαλώνει, οι «ανάγκες» πολλαπλασιάζονται, οι ελάχιστες άμυνες κάμπτονται, ο κύκλος των υποχωρήσεων διευρύνεται και οι αδηφάγες επιθυμίες είναι πλέον αδύνατο να χαλιναγωγηθούν. Το καθημερινό κατρακύλισμα είναι ξέφρενο και ο προφανής παραλογισμός εκλογικεύεται με συνοπτικές διαδικασίες.

Ο Ridley, με αφορμή το έντονο και πολλές φορές ασφυκτικό στεγαστικό πρόβλημα των νέων ανθρώπων, υφαίνει έναν αριστοτεχνικό ιστό μέσα στον οποίο παγιδεύει χαρακτήρες και θεατές, γράφει ένα κείμενο βαθιά πολιτικό και ανθρώπινο, μας «φτύνει» την αλήθεια κατά πρόσωπο χωρίς περιστροφές και μας υπενθυμίζει ότι εμείς είμαστε υπεύθυνοι για τη διαχείρισή της. Μας ξεκαθαρίζει ότι η όρθια στάση του σώματος δεν μας κατατάσσει υποχρεωτικά στο είδος των νοήμονων ανθρώπων, ότι απαιτούνται άλλα χαρακτηριστικά και η πίστη σε υψηλά κοινά ιδανικά, αν θέλουμε η κοινωνία που ζούμε (και που με τις πράξεις μας δημιουργούμε) να είναι στ’ αλήθεια ανθρώπινη.

 

Η παράσταση ως συνολική εικόνα:

 

Το καλλιτεχνικό δίδυμο των Μιχάλη Σιώνα και Θανάση Ραφτόπουλου προσεγγίζει το κείμενο με ιδιαίτερη επιμέλεια, το αποδίδει όχι μόνο στην ελληνική γλώσσα αλλά –κυρίως– στην ελληνική του διάσταση, και διασφαλίζει μέσα από την ευαίσθητη δραματουργική προσέγγιση τον απαιτούμενο δίαυλο επικοινωνίας πομπών και δεκτών.

Η σκηνοθετική ματιά του Θανάση Ραυτόπουλου είναι διαυγής, δίνει έμφαση στη καταλυτική δύναμη του λόγου και βρίσκει τρόπους εκπομπής μέσα από τον άψογο συνδυασμό φωνητικής έντασης, συναισθηματικής φόρτισης, εναρμονισμένης κίνησης και στάσης των σωμάτων. Άξια συμπαραστάτης στο επιτυχημένο εγχείρημά του η Σταυρούλα Κουλούρη.

Το λιτό σκηνικό που χτίζει η Μαρίνα Κωνσταντινίδου είναι ευέλικτο και πλήρως υποστηρικτικό για όσα επί σκηνής διαδραματίζονται. Τα κοστούμια της Τατιάνα Νικολαΐδου και η μουσική του Φώτη Σιώτα είναι συντονισμένα στο ίδιο μήκος κύματος, λειτουργώντας ως θετικοί παράγοντες στην αρμονική μορφή της παράστασης.

Οι φωτισμοί της Γεωργίας Τζο Τσελεπή κινούνται σε όλη τη διάρκεια της παράστασης σαν ένα άγρυπνο μάτι που εποπτεύει κινήσεις και ανιχνεύει συναισθήματα, προσδίδοντας τους ανάλογους σε ένταση ατμοσφαιρικούς χρωματισμούς.

 

Οι ερμηνείες:

 

Η Ζηνοβία Ανανιάδου-Κόκκοτα (Τζιλ) είναι μία πειστική σύγχρονη σύζυγος που επιθυμεί να ξεφύγει από τη φτώχεια και να προσφέρει στην οικογένειά της πάση θυσία ό,τι πιθανώς η ίδια έχει στερηθεί. Οι ψυχολογικές της μεταπτώσεις, από τον φόβο και τις ενοχές μέχρι τις εκρήξεις, διοχετεύονται άριστα μέσα από τη φωνή, τους μορφασμούς, τις κινήσεις, αλλά την επικοινωνία της με το κοινό. Πετυχαίνει να είναι συμπαθής αν και φυσιογνωμία δολοφονική, μπολιάζοντας με αυτό τον τρόπο αμείλικτα ερωτήματα στη σκέψη του θεατή.

Ο Ιωάννης Μυστακίδης (Όλι) είναι ο νεαρός άβουλος σύζυγος με καταπιεστικές οικογενειακές καταβολές, που εύκολα μπορεί να γίνεται εκτελεστικό όργανο και να θυματοποιείται χωρίς να αναλαμβάνει τις προσωπικές του ευθύνες. Με χαρακτηριστική υποκριτική ευελιξία, σκορπίζοντας αβίαστο γέλιο, εκλογικεύει το παράλογο, κάνει το άσπρο μαύρο, ενσωματώνει τις επιθυμίες των άλλων, μέχρι που ουσιαστικά, με σατανική αθωότητα, μεταμορφώνεται σε έναν σαγηνευτικό συνένοχο χωρίς τύψεις και ενοχές.

Αξίζει ιδιαίτερη μνεία ο ταχύρρυθμος συντονισμός της Τζιλ και του Όλι επί σκηνής σε όλα τα επίπεδα, που απαιτεί όχι μόνο τεχνική αλλά και ψυχικό απόθεμα, και δημιουργεί την πρόσθετη αξία στην παράσταση.

Η Θεοδώρα Γεωργακοπούλου (Miss Dee) είναι η προσωποποίηση της απρόσωπης αλλά πανταχού παρούσας εξουσίας. Η διαφορετικότητάς της από την Τζιλ και τον Όλι οριοθετεί την απόσταση των «πάνω» από τους «κάτω». Με φωνή σταθερή και απόμακρη, με στάση ευθυτενή και βλέμμα στο μέλλον που εκείνη έχει τη δύναμη να ορίζει, παρεμβάλλεται και επιβάλλει την άποψή της. Είναι η σχηματοποίηση της άλλης διάστασης, της δύναμη που ικανοποιεί επιθυμίες και εισπράττει το αφανές ποσοστό κέρδους της.

 

Συμπερασματικά:

 

Πρόκειται για μια θεατρική παράσταση που υπάρχουν σοβαροί λόγοι να ιδωθεί με περίσκεψη, με αυτοσυγκράτηση του θεατή στην εύθυμη διάθεση που εσκεμμένα προκαλείται, με κατάδυση πίσω από τους επιφανειακούς προβληματισμούς και ανίχνευση των ευρύτερων κοινωνικών και πολιτικών προβληματισμών που θέτει.

 

Οι συντελεστές της παράστασης:

 

Μετάφραση - Δραματουργική επεξεργασία : Μιχάλης Σιώνας, Θανάσης Ραφτόπουλος

Σκηνοθεσία : Θανάσης Ραφτόπουλος

Βοηθός Σκηνοθέτη: Σταυρούλα Κουλούρη

Σκηνικά: Μαρίνα Κωνσταντινίδου

Κοστούμια: Τατιάνα Νικολαΐδου

Μουσική : Φώτης Σιώτας

Σχεδιασμός φωτισμών: Γεωργία Τζο Τσελεπή

Επικοινωνία: Γιώτα Δημητριάδη

Φωτογραφίες - τρέιλερ: Νίκος Καρούζος, Τατιάνα Νικολαΐδου

Παραγωγή: Ομάδα Θεάτρου ÇaVa

Ερμηνεύουν:

Ζηνοβία Ανανιάδου-Κόκκοτα (Τζιλ)

Ιωάννης Μυστακίδης (Όλι)

Θεοδώρα Γεωργακοπούλου (Miss Dee)

 

Παραστάσεις:

Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00 (Από 28-4-2025 μέχρι 27-5-2025)

Καλλιτεχνικός Χώρος ΠΛΥΦΑ, κτήριο 7Α
(Κορυτσάς 39, Βοτανικός, 104 47, Αθήνα)

Διάρκεια:100 λεπτά

Τιμές εισιτηρίων:15€, 13€ (μειωμένο: άνεργοι, φοιτητές, ΑΜΕΑ)

Προπώληση: «Λαμπρά Παράσιτα» | Εισιτήρια online! | More.com

Πηγή πρώτης δημοσίευσης: Λαμπρά Παράσιτα