Δημήτρης Φιλελές: «NOMSFERATU» σε σύλληψη και σκηνοθεσία του Johnny O

Τετάρτη 24 Δεκεμβρίου 2025

«NOMSFERATU» σε σύλληψη και σκηνοθεσία του Johnny O

«NOMSFERATU»

σε σύλληψη και σκηνοθεσία του Johnny O

Γράφει ο Δημήτρης Φιλελές

Εισαγωγικά:

Πάνω από εκατό χρόνια πριν, το μακρινό 1922, ο Γερμανός Φρίντριχ Βίλχελμ Μουρνάου σκηνοθετεί την ταινία τρόμου «Νοσφεράτου» (κατά μία εκδοχή το όνομα σημαίνει «αυτός που φέρει τη νόσο»), το εμβληματικό πλέον έργο του βωβού κινηματογράφου, που η σύλληψή του βασίζεται στο αρχετυπικό βαμπίρ του Δράκουλα, όπως αυτό παρουσιάζεται στο βιβλίο του Ιρλανδού συγγραφέα Αβραάμ Στόκερ.

Ο Χούτερ, υπάλληλος κτηματομεσιτικού γραφείου, ταξιδεύει από τη Βρέμη (Γερμανία) στα Καρπάθια όρη (Τρανσυλβανία) για να συναντήσει τον κόμη Ορλόκ. Πριν τον συναντήσει, οι φοβισμένοι κάτοικοι του γειτονικού χωριού δίνουν στον νεαρό υπάλληλο ένα βιβλίο σχετικό με βρικόλακες.

Ο Χούτερ συναντά τον ποντικομούρη κόμη Ορλόκ, ένα πλάσμα εφιαλτικά παραμορφωμένο και απόκοσμο, που υπογράφει αμέσως τα συμβόλαια της αγοράς του σπιτιού στη μακρινή Βρέμη όταν βλέπει τη φωτογραφία της Έλεν, της όμορφης συζύγου του Χούτερ, στο μενταγιόν του υπαλλήλου.

Στο πλοίο με το οποίο ταξιδεύει ο Ορλόκ στη Βρέμη, οι ναύτες αρρωσταίνουν και πεθαίνουν ο ένας μετά τον άλλο. Όταν το πλοίο φτάνει στον προορισμό του, φέρνει στην πόλη τη θανατηφόρα ασθένεια με τα θύματα να έχουν όλα τα ίδια σημάδια από πληγές στον λαιμό.

Όταν η Έλεν διαβάζει το βιβλίο των βρικολάκων, ανακαλύπτει την τρομακτική αλήθεια. Μαθαίνει επίσης ότι μόνο η θυσία μιας αθώας γυναίκας θα σταματήσει το κακό και αναλαμβάνει να επωμιστεί αυτόν τον ρόλο.

Για την ιστορία: Αξίζει να σημειωθεί ότι αν και είναι γνωστό ότι στη ζωή και στην τέχνη δεν υπάρχει παρθενογένεση και ότι ο Στόκερ είχε επίσης εμπνευσθεί τα έργα του από προϋπάρχοντα με παρόμοια θεματολογία (των Τζέραρντ, Πολιντόρι και Σέρινταν Λε Φάνιου), η σύζυγός του Στόκερ, Φλόρενς, κινήθηκε δικαστικά εναντίον του Μουρνάου και δικαιώθηκε, με αποτέλεσμα να καταστραφούν –ευτυχώς όχι όλα– τα αντίγραφα της ταινίας.

Η σύλληψη του Γιάννη Οικονομίδη (Johnny O) δίνει μια νέα πρωτότυπη διάσταση στην αρχική μυθοπλασία τόσο σε επίπεδο σεναρίου και συνοδευτικών μουσικών επιλογών όσο και ως σκηνοθετική άποψη. Ένας συνδυασμός δραστηριοτήτων που αποτυπώνουν τη συνολική εικόνα του καλλιτέχνη–πολυεργαλείου, που αφού τακτοποιήσει τα πάντα, επωμίζεται και την επί σκηνής παρουσία του. Ο λόγος περιορίζεται στα απολύτως απαραίτητα, δίνει την αίσθηση των υπότιτλων του βωβού κινηματογράφου, έχει λόγο ύπαρξης και είναι άκρως βοηθητικός ώστε το κοινό με ελάχιστα λεκτικά δεδομένα να αντιλαμβάνεται πλήρως τη ροή των γεγονότων. Ιδιαίτερη μνεία όμως αξίζει η σκηνοθετική του ματιά, καθώς τολμά και με απόλυτη επιτυχία κατορθώνει να συνταιριάσει το θεατρικό με το κινηματογραφικό στοιχείο. Ουσιαστικά οι θεατές σε όλη σχεδόν τη διάρκεια της παράστασης παρακολουθούν ταυτόχρονα την πλήρη συγχώνευση των δύο τεχνών που πιασμένες χέρι-χέρι ξετυλίγουν με τρόπο συναρπαστικό το κουβάρι της ιστορίας.

Ο πολυτάλαντος καλλιτέχνης μας παρασύρει ανατριχιαστικά στους δαιδαλώδεις διαδρόμους της μαύρης κωμωδίας, μας προσφέρει στιγμές αβίαστου γέλιου αλλά και απρόοπτης ανατριχίλας, ενώ παράλληλα μας χαλαρώνει με τρυφερότητα, γλυκύτητα και ευαισθησία.

Ουσιώδης και αξιοθαύμαστη η συνεργασία του Γιάννη Καραπιπερίδη, που ομολογουμένως έχει βάλει το δικό του λιθαράκι και στο τελικό αισθητικό αποτέλεσμα όσο και στον απαιτούμενο απόλυτο συγχρονισμό.

Οι υποβλητικοί φωτισμοί του Αποστόλη Τσατσάκου συνομιλούν ανά πάσα στιγμή όχι μόνο με τη ροή της ιστορίας και τη δραματική (ή και κωμική) εξέλιξη των ταχύτατα εναλλασσόμενων σκηνών και συναισθημάτων, φωτίζοντας κάθε σκοτεινή γωνιά ή απλώνοντας παντού σκιές και σκοτάδι όταν πρέπει.

Εξαιρετικές οι ενδυματολογικές επιλογές της Μαρίας Γεωργάτου, που από την πρώτη στιγμή όχι μόνο μας μεταφέρουν νοερά στην εποχή, αλλά μας βάζουν και στο κλίμα που επικρατεί.

Το λιτό και αφαιρετικό σκηνικό του Μιχάλη Ράπτη είναι ιδιαίτερα ευρηματικό, απόλυτα λειτουργικό και προσεγμένο ως την τελευταία λεπτομέρεια, ώστε να εξυπηρετεί κάθε εναλλαγή που προκύπτει από τη γοργή σκηνική δράση.

Τελευταίος –αλλά όχι έσχατος– ο αφανής ήρωας της παράστασης, ο Αλέξης Βιδαλάκης, που υπογράφει την καλλιτεχνική επιμέλεια και φέρει την ευθύνη της τελικής εικόνας που αποδίδεται στο κοινό. Άξιος συγχαρητηρίων χωρίς περισσότερα σχόλια.

Οι ερμηνείες:

Ο Γιάννης Οικονομίδης (Johnny O) αναλαμβάνει τον ρόλο του μεσάζοντα, είναι ο ανατριχιαστικός ξεναγός μας στον κόσμο που κινείται στο μεταίχμιο ζωής και θανάτου. Ο διαρκώς αινιγματικός τόνος της φωνής του, η διφορούμενη όψη του και οι κοφτές κινήσεις του οδηγούν το κοινό στη γκρίζα ζώνη μεταξύ μύθου και αλήθειας, ορατού και αόρατου, πραγματικού και ονειρικού. Η παρουσία του ανανεώνει διαρκώς το ενδιαφέρον του κοινού που κρέμεται από τα χείλη του, έστω και αν δεν έχει πολλά να πει, αλλά κυρίως από την ένταση των χαρακτηριστικών του, που προϊδεάζουν για το απρόσμενο που όμως πρόκειται να συμβεί.

Ο Γιώργος Ντούσης, ως Τζόναθαν, φίλος του ξεναγού μας και θύμα των επιλογών του, μας εντυπωσιάζει με τη δυναμική σωματική του προσέγγιση. Αεικίνητος και άκρως εκφραστικός, με χαρακτηριστική ευχέρεια και απλότητα εικονοποιεί τις λέξεις, την ψυχική του διάθεση, τις συναισθηματικές τους διακυμάνσεις και μας προσφέρει μια ερμηνεία που μας κρατά σε αδιάκοπη επαφή με τις αλλεπάλληλες εναλλαγές των περιστατικών, μας κάνει συνταξιδιώτες στη μακρά διαδρομή του, τον νιώθουμε, τον συμπονάμε, αλλά και τον θαυμάζουμε.

Η Μαρία Μπαλούτσου, ως κόμης Ορλόκ, είναι απλώς εκπληκτική. Με κίνηση αιλουροειδή εισβάλλει στη σκηνή. Κάθε της βήμα, κάθε της κίνηση αποτυπώνεται ταυτόχρονα στο ανεπανάληπτο βλέμμα της, από το οποίο ο θεατής αδυνατεί να πάρει τα μάτια του. Άλλοτε επιθετική, άλλοτε σκληρή και εκδικητική, άλλοτε κάθετη και αποφασιστική, άλλοτε βαθιά συναισθηματική και φιγούρα τραγική, σκορπίζει ρίγη που διαπερνούν τη ραχοκοκαλιά είτε από ένα άγγιγμα τρόμου είτε από ανείπωτη συγκίνηση.

Η Εύη Κολιούλη, η γλυκιά Μίνα, είναι η ευγενική προσωποποίηση της αθωότητας. Με βλέμμα καθαρό, με κινήσεις απαλές και χαριτωμένες, με χάρη και κομψότητα μας προσεγγίζει και μας προσφέρει μια νότα αισιοδοξίας μέσα στο μαύρο που επικρατεί. Δεν είμαστε βέβαιοι, όμως, ότι είναι πράγματι τόσο αθώα όσο μας δείχνει. Μπορεί όμως σίγουρα να γίνει ο πόλος έλξης που μπορεί με μια γλυκιά αγκαλιά να υποτάξει το κακό.

Η Χριστίνα Δενδρινού, η θελκτική και εξωστρεφής Λούσι, γεμίζει τη σκηνή με τη ζωντάνια της, με έναν αέρα που αποπνέει θηλυκότητα και είναι ό,τι χρειάζεται για να διώχνει λίγο το βάρος των αναστεναγμών. Με το χάρισμα της ομορφιάς ξεδιπλώνει τις κατακτητικές της διαθέσεις και τις ερωτικές της επιθυμίες, αλλά με την ίδια ευκολία μεταμορφώνεται σε βαμπίρ, υποκύπτει αισθησιακά στις ορέξεις του κακού και απολαυστικά ρουφάει αίμα μπροστά στα έκπληκτά μάτια μας.

Ο Θανάσης Μεγαλόπουλος, ο γιατρός, είναι η προσωποποίηση του ανθρώπου που ζει στον κόσμο του αλλά και του πιστού φίλου που είναι έτοιμος να πράξει το καλό χωρίς να υπολογίζει το κόστος. Φιγούρα γραφική που σκορπίζει άφθονο γέλιο και φευγάτος τόσο που του αξίζει να τον συμπαθήσουμε. Δενόμαστε μαζί του, αγωνιούμε τις αγωνίες του, τρέχουμε μαζί του, καθώς εκμεταλλεύεται στο έπακρο και τις σωματικές του δυνατότητες.

Συνοψίζοντας, πρόκειται για ένα άρτιο καλλιτεχνικά και άριστο αισθητικά εγχείρημα, το οποίο μας προσφέρει επί σκηνής ένα συναρπαστικό θέαμα, με υποδειγματική υποκριτική δεξιοτεχνία. Οι συντελεστές του γνωρίζουν όλες τις διόδους επικοινωνίας με το κοινό, το «χειραγωγούν» και το οδηγούν με ισοσταθμισμένες δόσεις γέλιου και τρόμου στον κόσμο των δεισιδαιμονιών και των μεταθανάτιων ζοφερών υπάρξεων, αφήνοντας όμως πάντα χώρο μεταμέλειας και τελικής επικράτησης του καλού. Απόλυτα δικαιολογημένο το θερμό χειροκρότημα που συνοδεύει παρατεταμένα την αυλαία.