Να ξέρετε πως αυτό που ακούτε είναι σφύριγμα τρένου - Θανάσης Τριαρίδης

 

«Να ξέρετε πως αυτό που ακούτε είναι σφύριγμα τρένου»

σε κείμενο Θανάση Τριαρίδη

και σκηνοθεσία Νίκου Μαρνά & Γιώργου Γκιόκα

στο θέατρο OLVIO

 

Βραβείο Δραματουργίας «Κάρολος Κουν» 2025

από την Ένωση Κριτικών Θεάτρου και Μουσικής

και τον Δήμο Αθηναίων

 

Γράφει ο Δημήτρης Φιλελές

 

Εισαγωγικά:

Μπορεί άραγε να θεωρηθεί προφητικό ένα έργο όταν, κατά τη διάρκεια της γραφής του, αυτά που ο συγγραφέας θεωρεί πολύ πιθανά να συμβούν στο μέλλον, συμβαίνουν απροσδόκητα σε πραγματικό χρόνο, ανατρέποντας τις αισιόδοξες προβλέψεις των ιθυνόντων;  Προσωπικά, απαντώ όχι! Όχι, κατηγορηματικά! Επειδή απλώς δεν πρόκειται για συγγραφέα με προφητικές ικανότητες, ούτε και για θαυμαστό προφήτη της Γραφής, αλλά για άνθρωπο ηθικά κάθετο και πολιτικά συνειδητό, που δεν στρέφει την πλάτη του στην αλήθεια, που δεν νοσεί από απώλεια μνήμης, αλλά κοιτάζει τα γεγονότα κατάματα και βλέπει το σαρωτικό μέλλον –επινόηση του ζοφερού παρόντος– να σφυρίζει σαν τρένο που κινείται αδυσώπητα καταπάνω μας.  Η διαφορά είναι ότι το μέλλον είναι ήδη εδώ και έχει μεταμορφωθεί σε αχόρταγο παρόν, έτοιμο να κατασπαράξει ανελέητα τα θύματά του – ακόμα και αυτούς που το δημιούργησαν.

Το ναυάγιο των περίπου εφτακοσίων πενήντα μεταναστών που υπολογίζεται ότι μετέφερε το αλιευτικό σκάφος στα ανοιχτά της Πύλου τα μεσάνυχτα  της 14ης Ιουνίου 2023 (με μόνο εκατόν τέσσερις διασωθέντες και μόνο ογδόντα δύο ανασυρθέντες νεκρούς), μια μάλλον συνηθισμένη σκοτεινή διαδικασία επαναπροώθησης, είναι το περιστατικό που έδωσε το έναυσμα για να ανάψει το φιτίλι που λέγεται «Να ξέρετε πως αυτό που ακούτε είναι σφύριγμα τρένου».

 

Η υπόθεση του έργου:

Τα γεγονότα εκτυλίσσονται στο γραφείο 20/4 (χαρακτηρισμός συμβολικός· δεν αποκαλύπτουμε) μιας κρατικής υπηρεσίας, που έργο των υπαλλήλων της είναι η διαμόρφωση της αλήθειας που δίνεται στην κοινωνία ύστερα από επεξεργασία των γεγονότων, απόκρυψη στοιχείων, παραποίηση της αλήθειας, κάτι σαν αλεσμένη και ασφαλώς εύπεπτη τροφή. Το γραφείο, που παλιότερα γνώρισε μέρες δόξας και πολυπληθές υπαλληλικό προσωπικό, αφού εξασφάλισε τη νίκη για τους κρατούντες, αφού κέρδισε τον «πόλεμο» και έγραψε την ιστορία (όπως πάντα συμβαίνει με τους νικητές), τώρα είναι πια σχεδόν σε αδράνεια, αν όχι δυσμένεια. Ο μοναδικός του υπάλληλος, που αριθμεί δεκαετίες προϋπηρεσίας και γνώσης, υποδέχεται τον νέο εκπαιδευόμενο υπάλληλο. Προσπαθώντας να συνεργαστούν, δυο κόσμοι διαφορετικοί έρχονται αντιμέτωποι και συγκρούονται μετωπικά: το παρελθόν που έχτισε το παρόν και το παρόν που αγνοεί επιδεικτικά το παρελθόν. Χωρίς να το αντιλαμβάνονται, ο ένας συμπληρώνει τον άλλο – και οι δύο μαζί φέρουν το μερίδιο της ευθύνης που τους αναλογεί για την επερχόμενη ζοφερή πραγματικότητα. Ο ένας γνωρίζει την αλήθεια που διαστρέβλωσε, τον πνίγει και οδηγείται σε αποκαλύψεις – μα είναι αναμφίβολα ένοχος και συνένοχος για όσα έχουν συμβεί. Ο άλλος επιλέγει τη λήθη και την άγνοια, οδηγώντας συνειδητά το μέλλον σε επανάληψη του τραγικού παρελθόντος – είναι εξίσου ένοχος πριν καν οι απόψεις του γίνουν πράξεις. Και ανάμεσά του ο πανούργος ταχυδακτυλουργός και ισορροπιστής διευθυντής, ο άνθρωπος που πάντα –με τον πέλεκυ της δικής του περιορισμένης εξουσίας– ξέρει πώς να βάζει τα πράγματα στη θέση τους, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη δημιουργίας μιας μόνιμα ακύμαντης επιφάνειας. Ποιος θα αντέξει μέχρι το τέλος; Ποιος θα λυγίσει κάτω από το βάρος της αλήθειας ή του ψέματος; Υπάρχει κάποιος που μπορεί να βάλει τέλος στις δυσώσεις ιδεολογίες που μας πνίγουν σαν θανατηφόρα αέρια;

Παρεμβολή σε αυτή την εκρηκτική ομάδα η παρουσία του βουβού καθαριστή με την αντιασφυξιογόνα μάσκα, που εμφανίζεται σε ένα σχήμα παπαδιαμαντικού κύκλου, θυμίζοντας μας παράλληλα και τους στίχους του Φαίδρου Μπαρλά: 

Οι οδοκαθαρισταί σκουπίζουν, σκουπίζουν

φανατικά ασυμβίβαστοι.

Σηκώνονται, φωνάζουν στους αγγέλους:

«Εμείς, συνάδελφοι, το χρέος μας το κάναμε·

η ευθύνη ανήκει τώρα στον Θεό·

ανήκει στους κυβερνήτες· ανήκει στο Έθνος».

Αποσύρονται· ανεβαίνει ο ήλιος,

ξεκινούν τα λεωφορεία, ξυπνούν οι δημόσιοι υπάλληλοι.

 

Η παράσταση ως συνολική εικόνα:

Ο Θανάσης Τριαρίδης, ανυποχώρητος ανθρωπιστής, γράφει ένα βαθιά πολιτικό και βαθιά ανθρώπινο κείμενο. Συγκλονισμένος από τα τραγικά γεγονότα υψώνει φωνή διαμαρτυρίας, φωνή αντίστασης σε μια κοινωνία που βαθμιαία πέφτει σε λήθαργο, επιλέγει να ζει την προσωπική της μυθολογία και αρνείται να παραδεχτεί όχι μόνο την αλήθεια, αλλά και τη συνευθύνη της. Ο Τριαρίδης παρουσιάζει την αλήθεια γυμνή και αποκρουστική μπροστά στα μάτια όλων μας, μας στερεί –και ορθώς πράττει– το «δικαίωμα» στην άγνοια και επιχειρεί με κάθε μέσο να μας αφυπνίσει. Μας καλεί να γίνουμε άνθρωποι και να πράξουμε το καθήκον μας απέναντι στον συν-άνθρωπο. Αποκαλύπτει το ψευδές αφήγημα των αδηφάγων κύκλων της εξουσίας, την παραχάραξη της ιστορίας και απορρίπτει την επιλογή της λήθης. Μας καλεί να πράξουμε κατά συνείδηση και όχι κατ’ εντολή. Να πάψουμε να είμαστε αλγόριθμοι, να επιστρέψουμε  στην πραγματικότητα σπάζοντας τα δεσμά της τεχνητής απομόνωσης και της υποταγής σε αφανή κέντρα που ελέγχουν το μυαλό και τη ζωή μας. Αλλιώς, το σφύριγμα του τρένου όλο και θα έρχεται πιο κοντά...

Οι Νίκος Μαρνάς και Γιώργος Γκιόκας υλοποιούν το όραμα του συγγραφέα. Με τη νεανική σκηνοθετική τους ματιά, με τη ζωντάνια και την ανησυχία των ανθρώπων που αναζητούν ένα καλύτερο μέλλον, δημιουργούν το ασφυκτικό περιβάλλον μέσα στο οποίο εκτυλίσσεται η ιλαροτραγωδία μιας ζωής χωρίς διέξοδο. Τοποθετούν τους χαρακτήρες σε θέση μάχης και τους αφήνουν ελεύθερους να αγωνιστούν δίχως έλεος μέχρι την τελική πτώση. Τους επιτρέπουν να είναι απροκάλυπτα χυδαίοι ή απροκάλυπτα γελοίοι. Τους παροτρύνουν υπόγεια να τα πουν όλα, να ομολογήσουν απερίφραστα και τα ένοχα μυστικά και τη συνενοχή τους με τις απάνθρωπες συμπεριφορές τους. Τους προτρέπουν να τραβήξουν την κουρτίνα και να δουν το είδωλό τους στον καθρέφτη. Και γαία πυρί μιχθήτω...

Το σκηνικό που στήνει η Ηρώ Παρδαβέλλα είναι λιτό, υποβλητικό και απολύτως λειτουργικό. Οι ενδυματολογικές της επιλογές είναι σαφώς υπαινικτικές και καθοδηγούν αθόρυβα τον θεατή στο μονοπάτι των συσχετισμών.

Οι μουσικές επιλογές  του Οδυσσέα Τσούβαλη συμπορεύονται με τις δονήσεις και τις εκκωφαντικές εκρήξεις που συμβαίνουν επί σκηνής, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην επιτυχημένη μεταβίβασή τους στο κοινό.

Οι φωτισμοί της Κατερίνας Μαρίας Σαλταούρα παρακολουθούν τη δράση και τις εναλλαγές των συναισθημάτων και των εντάσεων. Συνταξιδεύουν χέρι-χέρι με τους χαρακτήρες και «φωτίζουν» όλες τις πτυχές τους.

 

Οι ερμηνείες (αλφαβητικά):

Και οι τέσσερις νέοι ηθοποιοί είναι συγκλονιστικοί. Καθένας με τον δικό του τρόπο ενσαρκώνει μια διαφορετική οντότητα, μια άλλη όψη των πραγμάτων, που όλες μαζί συνθέτουν το αποκρουστικό πρόσωπο της διαστρέβλωσης της αλήθειας και της απαξίωσης της γνώσης, προκαλώντας την ταχύτερη προσέγγιση του φονικού τρένου – αν δεν έχει ήδη φτάσει μπροστά μας και αρνούμαστε να το δούμε ή να το ακούσουμε.

Ο Γιώργος Γκιόκας είναι ο ανώνυμος και απρόσωπος καθαριστής με τη διακριτική  αλλά επιβλητική παρουσία. Σε κίνηση αργή εμφανίζεται όταν πρέπει και όπου πρέπει, προστατευμένος από τις δολοφονικές αναθυμιάσεις, έτοιμος να εξαλείψει ό,τι εμποδίζει την πλαστογραφημένη πραγματικότητα να κινηθεί στις ράγες που οδηγούν στο μέλλον. Σιωπηλός και ατάραχος, ίσως και τρομακτικός, σβήνει τα ενοχοποιητικά ίχνη του χτες Γιατί η ιστορία μπορεί να γράφεται και με σιωπές...

Ο Νίκος Μαρνάς, ο νέος υπάλληλος, ο «Χίτσκοκ», είναι η προσωποποίηση του χιτλερίσκου. Η μορφή του, που δίνει την αίσθηση καρικατούρας, ξεκινά και τερματίζει στην εσκεμμένη άγνοια, ενώ με λογικοφάνεια μάχεται να επιβάλει την άποψή του και να εδραιώσει τη θέση του. Είναι ένα τρομαγμένο ζώο που αμύνεται με σπασμωδικές επιθετικές κινήσεις. Ατσαλάκωτος λακές, άκαμπτος υποτακτικός, δείγμα τυπικό της ηλιθιότητας, που μπορεί να προκαλέσει την πιο απρόβλεπτη καταστροφή. Εκμεταλλεύεται άριστα τη λεκτική του ευχέρεια και προσφέρει στο κοινό ένα τερατώδες ρομποτικό υποκατάστατο της ανθρώπινης φύσης.

Ο Λεωνίδας Μπακάλης, o διευθυντής «Ρούλης», είναι ο συναρπαστικός και γοητευτικός «μάγος», ο σαγηνευτικός ταχυδακτυλουργός με το υπερτροφικό εγώ, ο άρχοντας της παραπλάνησης, που μπορεί να  μεταμορφωθεί αστραπιαία σε ένα εξουσιαστικό τέρας με σαρδόνιο γέλιο που παγώνει τους πάντες γύρω του. Με χορευτικό ταμπεραμέντο επιβάλλεται σε όσους βρίσκει στον δρόμο του, με το αδίστακτο διαπεραστικό βλέμμα του ισοπεδώνει όποιον εμποδίζει τα σχέδιά του και χωρίς ίχνος μεταμέλειας μαχαιρώνει πισώπλατα φίλους και συνεργάτες αρκεί να μείνει μόνος στην κορυφή.

Ο Νίκος Στεργιώτης είναι ολοκληρωτικά εκρηκτικός στην ενσάρκωση του παλιού υπαλλήλου, του εξωφρενικού «Chubby». Τραγουδάει, χορεύει, βρίζει, εκτονώνεται αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Μέσα στον στενό του χώρο αισθάνεται παντοδύναμος και κάνει ό,τι μπορεί για να παραμείνει εκεί. Γιατί εκεί μόνο μπορεί να βρίσκεται μόνιμα εκτός ορίων, σε αδιάκοπη κίνηση και συναισθηματική εγρήγορση, εναλλάσσοντας με ανατριχιαστική επιδεξιότητα την εύθυμη διάθεση με την επιθετικότητα, την ανυπακοή με την υποταγή, τον ανεξέλεγκτο θυμό με την ελεγχόμενη οργή. Είναι ο χαρακτηριστικός μισάνθρωπος που περισσότερο απ’ όλους φοβάται τον εαυτό του, μέχρι που φτάνει στα άκρα και προσφέρει στο κοινό μια σοκαριστική ερμηνεία.

 

Συνοψίζοντας, πρόκειται για ένα από τα κορυφαία έργα της σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας που χωρίς διδακτισμό, αλλά με ευθύβολη σκέψη τοποθετείται απέναντι στην απάνθρωπη πραγματικότητα και μας θέτει ξεκάθαρα το θέμα της προσωπικής μας ευθύνης για ό,τι γύρω μας (και μέσα μας) συμβαίνει. Μια παράσταση που σαφώς αξίζει να ιδωθεί, αλλά πολύ περισσότερο να συζητηθεί σε ευρύτερο πλαίσιο.  

 

Συντελεστές:

Κείμενο: Θανάσης Τριαρίδης 

Σκηνοθεσία: Νίκος Μαρνάς - Γιώργος Γκιόκας  

Σκηνικά - Κοστούμια: Ηρώ Παρδαβέλλα 

Μουσική: Οδυσσέας Τσούβαλης 

Σχεδιασμός φωτισμού: Κατερίνα Μαρία Σαλταούρα

Φωτογραφίες: Χαράλαμπος Ιωαννόπουλος

Video- trailer: Φίλιππος Μέμος 

Επικοινωνία: Γιώτα Δημητριάδη

Οπτική ταυτότητα παράστασης: Ιωάννης Τσίγκας 

Παραγωγή: Θέατρο OLVIO

 

Επί σκηνής (αλφαβητικά):

Γιώργος Γκιόκας, Νίκος Μαρνάς, Λεωνίδας Μπακάλης, Νίκος Στεργιώτης

 

Τρέιλερ: Να ξέρετε πως αυτό που ακούτε είναι σφύριγμα τρένου - τρίτη χρονιά trailer

 

Πληροφορίες

Θέατρο OLVIO, Φαλαισίας 7, Αθήνα

(5’ λεπτά από τη στάση του Μετρό, Κεραμεικός)

Τηλέφωνο: 210 3414118  (ώρες εξυπηρέτησης 18:00-22:00)

Ημέρες παραστάσεων: Από 8 Οκτωβρίου, κάθε  Τετάρτη στις 21:00 

Τιμές εισιτηρίων: 15 (γενική είσοδος), 12 ευρώ (μειωμένο)

Εισιτήρια: more.gr και τηλεφωνικά στο ταμείο του θεάτρου.

Διάρκεια: 70΄ λεπτά

Πηγή 1ης δημοσίευσης: Το "Σφύριγμα του τρένου" στο fractal

Γιάννης Βαρβέρης - Μασκέ

 #διαβάζω_για_σένα

Γιάννης Βαρβέρης - Μασκέ

Ο ποιητής Γιάννης Βαρβέρης

Ο Δημήτρης Φιλελές διαβάζει το ποίημα

Μασκέ

«Πες της» - του Χρήστου Οικονόμου

 

«Πες της» - του Χρήστου Οικονόμου

Σκηνοθεσία: Αλέξη Βιδαλάκη – Ερμηνεία: Νικολίτσας Ντρίζη

στο «Θέατρο 104» (2^η σεζόν)

 

Γράφει ο Δημήτρης Φιλελές

 

Παρακολουθήσαμε την πρεμιέρα του θεατρικού μονολόγου «Πες της» στο «Θέατρο 104» στο Γκάζι. Το ομότιτλο βιβλίο του Χρήστου Οικονόμου (Εκδόσεις Πόλις, 2023), γεμάτο με τα θραύσματα της ζωής των ανθρώπων της διπλανής πόρτας, παίρνει τρισδιάστατη μορφή μέσα από τη σκηνοθετική οπτική του Αλέξη Βιδαλάκη και ενσαρκώνεται επί σκηνής από τη βαθιά ανθρώπινη παρουσία της Νικολίτσας Ντρίζη.

 

Εισαγωγικά:

Μερικές δεκαετίες πριν, οι πλανόδιοι πωλητές διαφόρων βασικών ειδών διατροφής (γάλα, αυγά, λαχανικά, ψάρια κ.λπ.) ή εδεσμάτων (τυρόπιτες, παγωτά κ.λπ.) ξεποδαριάζονταν για ώρες στους δρόμους και τα σοκάκια των συνοικιών της Αθήνας. Διαλαλούσαν ασταμάτητα την πραμάτεια τους, σε μια προσπάθεια να αποκτήσουν πελατεία, με την οποία αναπτύσσονταν σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης ή και προσωπικής φιλίας. Γιατί οι άνθρωποι επεδίωκαν να επικοινωνήσουν, να ανταμώσουν, να γνωριστούν και να έρθουν σε άμεση επαφή με τους άλλους.

Για να φτάσουμε σε μια κοινωνία που προσδιορίζεται από τη μόνωση και την αποξένωση, σε ανθρώπους που έχουν αποκηρύξει την προσωπική επαφή και ενδόμυχα αναζητούν ένα εξιλαστήριο θύμα, στο οποίο θα μπορούν να διοχετεύσουν ανενόχλητα και αδίστακτα τα απόβλητα των ψυχικών τους νοσημάτων – ενίοτε και χωρίς να έχουν συνείδηση των πράξεών τους, βιώνοντας και καθιερώνοντας τη σύγχρονη –μη κανονική– κανονικότητα.

Η/ο κούριερ –επάγγελμα χωρίς ειδίκευση– αποτελεί την ιδανική περίπτωση. Δεν είναι άνθρωπος, είναι εργαλείο. Είναι ο «εκπρόσωπος» της απρόσωπης πλέον εταιρείας (ούτε αυτή επιθυμεί την προσωπική επικοινωνία), που πάνω της/του μπορούμε –ή και δικαιούμαστε(;)– να ξεσπάσουμε, να εκτονώσουμε τη συμπυκνωμένη οργή μας. Αυτή είναι η ηρωίδα της δικής μας ιστορίας.

 

Η υπόθεση:

Σε μια κοινωνία βαριά τραυματισμένη που καθημερινά αιμορραγεί, ποιος μπορεί να ορίσει με ευκρίνεια και βεβαιότητα τι είναι λογικό και τι παράλογο; Πώς μπορούμε να επικαλεστούμε την «κοινή λογική» ως βασική παράμετρο της καθημερινότητας όταν κάθε ένας μας ταλανίζεται από βαθιά ανεπούλωτα τραύματα;

Η ανώνυμη πρωταγωνίστρια της πρωτοπρόσωπης ιστορίας, μια κατ' επάγγελμα κούριερ, εισδύει αθέλητα στις ζωές των ανθρώπων, κινείται σαν ένα έντομο υποχρεωμένο να έρχεται σε επαφή με έναν θανατηφόρο ιστό στον οποίο δεν πρέπει να πιαστεί. Τριγυρίζει αδιάκοπα στους δρόμους της Αθήνας, στα δυσπρόσιτα χωριά, είναι αποφασισμένη να πράξει το καθήκον της. Παράλληλα όμως ακούει και καταγράφει, γεμίζει, ξεχειλίζει, αδειάζει και ξαναγεμίζει με εικόνες, με τραυματικές αφηγήσεις, με ανεκδιήγητες συμπεριφορές, με ισχυρές δονήσεις που προκαλούν αιφνιδιαστικές εκρήξεις, επιχειρώντας διαρκώς να ξεφύγει χωρίς να πληγωθεί ανεπανόρθωτα. Πάντα όμως απομένει ένα κατακάθι, ένα αγκάθι που γδέρνει την ψυχή της.

Άνθρωποι κάθε λογής μπαίνουν και βγαίνουν από τη ζωή της, δίνει και παίρνουν ασταμάτητα, ο πόνος είναι πανταχού παρών, παραμονεύει σε κάθε σκοτεινή γωνιά, έτοιμος να κατασπαράξει την ευάλωτη λεία του.

Το παρελθόν και το μέλλον συγκρούονται με το παρόν, τα ερωτήματα εκπέμπονται, αλλά επιστρέφουν αναπάντητα στον αποστολέα, σαν γράμματα χωρίς παραλήπτη.

Οι ιλαροτραγικές καταστάσεις δεν είναι μέρος ενός θεατρικού παιχνιδιού, αλλά ή αποτύπωση της σύγχρονης πραγματικότητας. Όμως η ζωή είναι τόσο τραγική ή τόσο κωμική όσο εμείς την αντιλαμβανόμαστε. Και η συνομιλία, έστω και δίχως ειρμό ή αιτία, με χιούμορ, έστω και μαύρο, μόνο ιαματική επίδραση μπορεί να έχει για έναν άνθρωπο που κινδυνεύει να χάσει εντελώς τη δυνατότητα να μιλάει για τον εαυτό του στους άλλους.

Και καθώς τα περιστατικά διαδέχονται με καταιγιστική ροή το ένα το άλλο, μια φράση βγαίνει από το βάθος της ψυχής της και τη στιγματίζει: «Πες της σ’ αγαπώ και δεν θα το ξανακάνω»· το δικό της ακριβό μυστικό, η δική της εξομολόγηση στον θεατή όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου, όταν πια μπορέσει να γίνει ένα με τη θάλασσα «που κανείς δεν θα μπορέσει ποτέ να της αφήσει σημάδι».

 

Η παράσταση ως συνολική εικόνα:

Ο Χρήστος Οικονόμου γράφει ένα εκτενές αφήγημα που αποτελείται από καθημερινές ιστορίες ανθρώπων, σχολιάζοντας τη σύγχρονη κοινωνία, τη λογικοφάνεια, τις στρεβλώσεις και τις παραμορφώσεις της, την αποξένωση, τη μάταιη αναζήτηση αληθινής επικοινωνίας, το κλείσιμο στο αόρατο καβούκι που πρέπει επιτέλους να σπάσει, για να αφεθεί ο συσσωρευμένος πόνος να κυλήσει μέχρι τη θάλασσα· για να ζήσουμε τη ζωή όπως είναι και όχι όπως νομίζουμε ότι είναι.

Ο Αλέξης Βιδαλάκης επωμίζεται τη σκηνοθετική ευθύνη της μεταφοράς των έντονων στιγμιότυπων της αφήγησης, με στόχο να «φωτίσει» ιδιαίτερες ανθρώπινες στιγμές, όπως αυτές γίνονται αντιληπτές από την κούριερ που χτυπά τα κουδούνια των συνειδήσεων και των συναισθημάτων. Η ματιά του εστιάζει στην αντιφατικότητα των καταστάσεων και στον παραλογισμό, ενώ επιδιώκει και κατορθώνει να κάνει τον θεατή συμμέτοχο στον  γρήγορο ρυθμό εναλλαγής χώρων αλλά και συναισθημάτων. Σε ένα υπαινικτικό σκηνικό που εξαρχής μας προειδοποιεί για το «εύθραυστο» του πράγματος εκτυλίσσεται η θεατρική πράξη, η οποία, εκ του αποτελέσματος, δικαιώνει τη σκηνοθετική άποψη ολοκληρωτικά. Συνεργάτης στο σκηνοθετικό έργο η Μαρία Μακρή.

Η Άννα Παπαϊωάννου επιμελείται τη μουσική, που κυλάει απαλά και συνοδευτικά, ακολουθώντας τον ρυθμό της αφήγησης.

Η Νατάσα Πετροπούλου, με τους ευαίσθητους και τρυφερούς φωτισμούς, αγκαλιάζει ζεστά την ηρωίδα και συμπορεύεται μαζί της στις γειτονιές της Αθήνας, στις επαρχιακές της εξορμήσεις, αλλά κυρίως στα δύσβατα μονοπάτια των εσωτερικών της διαδρομών.

 

Η ερμηνεία:

Η συναρπαστική Νικολίτσα Ντρίζη μας προσφέρει μια ερμηνεία καθηλωτική, συνδυάζοντας μοναδικά την εξωστρέφεια με την εσωτερικότητα. Με απλότητα και φυσικότητα ενδύεται τον ρόλο. Είναι μια ολοζώντανη δρομέας κούριερ που γυρίζει από πόρτα σε πόρτα, που βιώνει και μεταφέρει κάθε λεπτό των σουρρεαλιστικών αφηγήσεών της με αθωότητα και ειλικρίνεια. Δεν έχει τίποτα να κρύψει ή να αποδείξει. Λέει τα πράγματα με το όνομά τους, μας κοιτάζει κατάματα – διαπεραστικό, συγκινησιακά φορτισμένο βλέμμα– και μας καταθέτει την αλήθεια με πηγαίο χιούμορ και χωρίς περιστροφές. Την αλήθεια των άλλων αλλά και τη δική της. Ενώνει μεθοδικά τα κομμάτια του παζλ, για να μας δώσει τη μεγάλη εικόνα μέσα από μικρές ιστορίες. Αναμετριέται με τα φαινομενικά ασήμαντα με κάθε της φράση, για να  μας αποκαλύψει τα σημαντικά. Συνομιλεί διαρκώς με το κοινό με αυθορμητισμό, αυθεντικότητα, ευγένεια ψυχής, αλλά και εκρηκτικότητα, με αποκορύφωμα την εξωτερίκευση της προσωπικής της ιστορίας, που είναι και η ποθητή έξοδος στο φως.

 

Συνοψίζοντας, τα θραύσματα των ανθρώπων και των ιστοριών τους συνταιριάζονται και σχηματίζουν μια συνεκτική εικόνα μέσα από την αφήγηση που μας ελκύει και μας κάνει να νιώσουμε μέρος της, να κατανοήσουμε πού βρισκόμαστε και πού βαδίζουμε. Η ζωή ενός ανθρώπου μας αγγίζει και μας προ(σ)καλεί να την αγγίξουμε. Ένα «μάθημα» για την αρμονική συνύπαρξη, για την ανθρωπιά και την ευθύνη, που καλό θα είναι να μην πάρουμε απουσία. Δείτε την παράσταση με ανοιχτά μάτια και καρδιά.

 

Η ταυτότητα της παράστασης:

Κείμενο: Χρήστος Οικονόμου

Σκηνοθεσία: Αλέξης Βιδαλάκης

Ερμηνεία: Νικολίτσα Ντρίζη

Μουσική: Άννα Παπαϊωάννου (Anna VS June)

Φωτισμοί: Νατάσα Πετροπούλου

Βοηθός σκηνοθέτη: Μαρία Μακρή

Φωτογραφίες: Στάμος Σέμσης

Φωνή μικρής: Βασιλική Γουρδούπη

Υπεύθυνη επικοινωνίας: Γιώτα Δημητριάδη

 

Από 24 Νοεμβρίου στο Θέατρο 104

Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00 – Διάρκεια: 70΄

Τιμές: 15 γενική είσοδος/ 12 μειωμένο

 

Θέατρο 104 – Ευμολπιδών 41 (Γκάζι, Σταθμός Μετρό: Κεραμεικός)

Τηλέφωνο: 695 126 9828

Πηγή 1ης δημοσίευσης: "Πες της" στο Θέατρο 104

Έξι μικρά ποιήματα

 

Έξι μικρά ποιήματα

 

Χέρια από βελούδο

γλιστρούν στο υγρό χώμα.

Η λάσπη υπάρχει παντού.

*

Τα όνειρα αυτοκτονούν

κάθε πρωί από το μπαλκόνι

καθώς τινάζω τα σεντόνια.

*

Όταν του γυρίζεις την πλάτη,

ο έρωτας δεν αστειεύεται.

Με μια σπρωξιά σε ρίχνει κάτω. 

*

Σαν κύματα τραυματισμένα

κυλούν οι ιστορίες των ψαράδων

μέσα από τα τίμια δάχτυλά τους.

*

Είναι κι εκείνο το βαπόρι

που φτερουγίζει μεσοπέλαγα.

Πληγή ο καπνός του για τους στεριανούς.

*

Είναι κι εκείνο το άδειο σακάκι

στο σκουριασμένο καρφί

που κάθε βράδυ κλαίει.

 

© Δημήτρης Φιλελές

Killing Godot - του N. Kazan σε σκηνοθεσία Ν. Καμτσή στο θέατρο «Τόπος Αλλού»

 

Killing Godot - του Nicholas Kazan

σε σκηνοθεσία Νίκου Καμτσή στο θέατρο «Τόπος Αλλού»

 

Σε παγκόσμια πρώτη παρακολουθήσαμε την πρεμιέρα του έργου «Killing Godot» του Nicholas Kazan, στο θέατρο «Τόπος Αλλού», σε σκηνοθεσία Νίκου Καμτσή, ερμηνευμένο από τον ίδιο, τον Δημήτρη Φραγκιόγλου και σε ρόλο ανατρεπτικό την performer Ναταλί Φλουρή.

 

Η υπόθεση:

Στην μετά-Μπέκετ εποχή οι ηθοποιοί που υποδύονται τους ήρωες του έργου του «Περιμένοντας τον Γκοντό», τον Βλαντιμίρ και τον Εστραγκόν, εξακολουθούν να παραμένουν στην ίδια σκηνή για εβδομήντα ολόκληρα χρόνια. Και είναι το ίδιο άβουλοι, χαοτικοί και αναποφάσιστοι, διατηρώντας ακόμα την ελπίδα ότι με κάποια μορφή -άντρα, γυναίκας ή κάποιου άλλου πλάσματος- ο Γκοντό επιτέλους θα εμφανιστεί. Κατά τη διάρκεια της μακράς αναμονής και των αδιέξοδων μεταξύ τους συζητήσεων, εμφανίζεται ο Μπέκετ, ο οποίος τους θέτει ερωτήματα και αναπτύσσει προβληματισμούς, στους οποίους οι ήρωες προσπαθούν, αλλά αδυνατούν ή αποφεύγουν να απαντήσουν. Και ενώ η προσμονή παραμένει άκαρπη, στη σκηνή εμφανίζεται μια γυναίκα που ανατρέπει τα δεδομένα και τους αφήνει κυριολεκτικά άναυδους όταν φαίνεται να γνωρίζει τον Γκοντό. Άρα ο Γκοντό υπάρχει, αλλά διά βίου τους απαξιώνει. Ή μήπως όχι; Είναι τόσο ασήμαντοι, όσο ούτε και οι ίδιοι μπορούν να διανοηθούν; Ή μήπως όχι; Αξίζει τον κόπο να περιμένουν κάποιον που τόσο έχει αργήσει; Και αν εμφανιστεί, θα έχει άραγε κάτι να τους προσφέρει;

Ο Μπέκετ όμως εξακολουθεί να παρεμβαίνει και να τους υπενθυμίζει ότι ως ηθοποιοί οφείλουν να δώσουν μια λύση προς τέρψη και ικανοποίηση του κοινού. Ο χρόνος τους τελειώνει και πρέπει να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Ο δισταγμός και η αβεβαιότητα, τους βεβαιώνει ο συγγραφέας, δεν είναι καλοί σύμβουλοι και μόνο σε βάρος τους λειτουργούν.

Μέχρι που «ανακαλύπτουν» ότι ο Γκοντό βρισκόταν πάντα μαζί τους, κρυμμένος στον κορμό ενός δέντρου τους παρακολουθούσε σιωπηλός και αθέατος. Αυτή είναι η σπίθα που πυροδοτεί τον εκρηκτικό μηχανισμό των συνειδήσεων τους. Ο Γκοντό δεν έχει πλέον λόγο ύπαρξης για αυτούς. Ο Γκοντό πρέπει να εκλείψει. Ο Γκοντό πρέπει να καταστραφεί από τα ίδια τους τα χέρια. Και όταν πλέον βρίσκουν το θάρρος και αποκτούν την πεποίθηση ότι πρέπει να κάνουν τη σκέψη πράξη, έρχεται και η οριστική λύτρωσή τους.

Και ενώ η αυλαία πέφτει, η απορία για την ταυτότητα του Γκοντό -όπως και στο έργο του Μπέκετ- παραμένει αναπάντητη και επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες. Μήπως τελικά σε κάθε έναν μας υποβόσκει ένας μικρός ή μεγάλος Γκοντό; Μήπως πρόκειται για τον απόλυτο συμβολισμό της προσμονής; Μήπως είναι η άφωνη δήλωση υποταγής στα γεγονότα ή στο πεπρωμένο, που του δίνουμε χώρο να μας συμπαρασύρει στο ορμητικό ρεύμα του σαν αθέλητους άψυχους ταξιδιώτες; 

Μπορεί όμως να είναι και η ευκαιρία μας να αντικρίσουμε κατάματα την πραγματικότητα, να κάνουμε την προσωπική μας επανάσταση, να ορίσουμε εμείς τη διάσταση του χρόνου και μέσα από τη δράση να βιώσουμε την αλήθεια της ζωής.

 

Η παράσταση ως συνολική εικόνα:

Ευτυχή συγκυρία αποτελεί η συνάντηση δύο ανθρώπων της Τέχνης που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στο θεατρικό σύμπαν του Μπέκετ. Ο Nicholas Kazan γράφει ένα κείμενο, το οποίο αποτελεί μετεξέλιξη της σκέψης του μεγάλου δραματουργού, κινείται στην ίδια γραμμή πλεύσης, αλλά ταυτόχρονα επιχειρεί να αποσχιστεί και να κάνει τη δική του πρόταση, δίνοντας παράλληλα αφορμή για να ανοίξει ένας νέος κύκλος συζητήσεων.

Ο Νίκος Καμτσής, που δρα ως θεατρικό πολυεργαλείο, έχει ως πρώτο κατά σειρά μέλημα την εύστοχη απόδοση του πρωτότυπου κειμένου στην ελληνική γλώσσα. Και πάνω σ’ αυτό δομεί την πρωτοποριακή σκηνοθετική του οπτική, εναρμονίζοντας και συγχωνεύοντας την κλασική με τη σύγχρονη μορφή. Φροντίζει όσα λέγονται και συμβαίνουν να θεωρούνται απολύτως φυσιολογικά, καθώς η μαύρη κωμωδία συναντά το θέατρο του παραλόγου και συμπορεύονται χωρίς ο θεατής να ξενίζεται, αλλά αντίθετα να παρακολουθεί με ενδιαφέρον.

Συμπληρωματικά, η λειτουργική χρήση της τεχνητής νοημοσύνης είναι ένα ευφυές σκηνοθετικό εύρημα που όχι μόνο προκαλεί ευχάριστη έκπληξη στο κοινό, αλλά δρα ευεργετικά στην εξέλιξη της πλοκής σε όλη τη διάρκεια της παράστασης.

Βοηθός στο σκηνοθετικό έργο ο Μανώλης Γλαντζίνας.

Εξαιρετικά σημαντική η συμβολή της Μίκας Πανάγου, που υλοποιεί τη συμβολική σκηνική εικόνα σε συνδυασμό με την ενδυματολογική επιμέλεια. Βαλίτσες ανοιχτές σαν χοάνες μνήμης που καταβροχθίζουν όσα ταξίδια δεν πραγματοποιήθηκαν. Ρολόγια που καλπάζουν στον ρυθμό του αδηφάγου χρόνου. Οθόνες που συνδέουν το παρελθόν με το παρόν. Και ένα δέντρο· πηγή ζωής ή απώλειας;

Ως προς τις ενδυματολογικές επιλογές, σημειώνουμε ότι προσθέτουν εξαρχής μια υποδόρια νότα αισιοδοξίας.

Αξιοθαύμαστη ασφαλώς και η κατασκευαστική επιδεξιότητα της Ιωάννας  Καραγιώργου.

Πολύτιμη και η τεχνολογική συνεισφορά του Ανδρέα Τυρανόπουλου στο video-maping.

Οι φωτισμοί του Άγγελου Χότζα (σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη) είναι άψογα συντονισμένοι με το κλίμα που επικρατεί, αποτελούν ενεργό μέρος της δράσης και συμβαδίζουν αθόρυβα με τον βηματισμό των ηθοποιών σε όλη τη διάρκεια της παράστασης.

Η μουσική (Gothany Bay) υπάρχει παντού και συμμετέχει ενεργά, ακολουθώντας πιστά τον παλμό και τον ρυθμό όσων διαδραματίζονται επί σκηνής.

 

Οι ερμηνείες:

Ο Νίκος Καμτσής και ο Δημήτρης Φραγκιόγλου μας προσφέρουν άφθονο μαύρο χιούμορ και διαπεραστική ειρωνεία, έχοντας μια εξαιρετική μεταξύ τους χημεία με αδιάκοπους λεκτικούς διαξιφισμούς μέσα σε έναν αποκλειστικά δικό τους κόσμο.

Ο Νίκος Καμτσής ξεδιπλώνει με χαρακτηριστική άνεση το υποκριτικό του ταλέντο, ενσαρκώνει ένα άτομο αφελές που παραλογίζεται, αλλά κινείται πάντα με ασφάλεια στα όρια της δικής του λογικής, αδιαφορεί για τη σπατάλη του χρόνου -στον βαθμό που μπορεί να την κατανοήσει-, αλλά και μεταμορφώνεται μέσα σε λίγες στιγμές σε έναν αποφασιστικό άνθρωπο, σαν από καιρό έτοιμο να ξεπεράσει τα όριά του.

Ο Δημήτρης Φραγκιόγλου είναι κυριολεκτικά το έτερο του ήμισυ, ώστε όταν ο ένας κόβει, ο άλλος ράβει. Με γνώση και εμπειρία, με βήμα σταθερό και σίγουρο, μπορεί άλλοτε να γίνεται και άλλοτε να είναι ο ρόλος, με παρουσία πληθωρική, με πηγαίο αυθορμητισμό, παραμένοντας μέχρι τέλους συμμέτοχος στη ματαιότητα της προσμονής, στις άκαρπες αναζητήσεις, αλλά και στη γενναία λυτρωτική απόφαση.

Η  Ναταλί Φλουρή είναι μια δυναμική παρουσία που εισβάλλει με αυτοπεποίθηση στη σκηνή και ανατρέπει τα δεδομένα. Είναι όμως και το «άρωμα γυναίκας» που δεν περνά απαρατήρητο, η υπόμνηση της ομορφιάς της ζωής, αλλά και η ενσάρκωση της τρυφερότητας και της κατανόησης, που δρα καταπραϋντικά στις πιο κρίσιμες στιγμές.

 

Εν κατακλείδι, παρακολουθήσαμε την εισαγωγική παράσταση στη μετά-Μπέκετ εποχή· μια παράσταση με ιδιαίτερο στίγμα, που αναμένεται να γίνει αφορμή για την έναρξη ενός νέου κύκλου προσεγγίσεων του έργου του Ιρλανδού δραματουργού και να βάλει την προσωπική της σφραγίδα στα θεατρικά δρώμενα εντός και -θέλουμε να πιστεύουμε- εκτός ελληνικών ορίων.

 

Η ταυτότητα της παράστασης:

 

Συγγραφέας: Νίκολας Καζάν

Σκηνοθεσία: Νίκος Καμτσής

Βοηθός σκηνοθέτη: Μανώλης Γλαντζίνας

Πρωταγωνιστούν: Δημήτρης Φραγκιόγλου, Νίκος Καμτσής

Μαζί τους η performer Ναταλί Φλουρή

Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Νίκος Καμτσής

Σκηνικό-Κοστούμια: Μίκα Πανάγου

Φωτισμοί : Άγγελος Χότζα - Νίκος Καμτσής

Video-maping: Ανδρέας Τυρανόπουλος

Μουσική επιμέλεια-Sound editing: Gothany Bay

Επικοινωνία: Wewill–Βάσω Σωτηρίου

Σκηνικά αντικείμενα και κατασκευές: Ιωάννα Καραγιώργου

Φωτογραφίες: Γιώργος Κρίκος

 

ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΠΟΣ ΑΛΛΟΥ, Κεφαλληνίας 17 & Κυκλάδων, Κυψέλη

Aπό 21 Νοεμβρίου 2025 έως 10 Ιανουαρίου 2026

Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή 20:30

Τιμές εισιτηρίων: 18 ευρώ, άνω των 65: 15, Φοιτητικό/νεανικό: 12 ευρώ

 

 Πηγή 1ης δημοσίευσης: Killing Godot στο Fractal