Η αναπαράσταση της δίκης του Σωκράτη από τον Δήμο Αβδελιώδη

 

Η αναπαράσταση της δίκης του Σωκράτη

(Πλάτωνα Απολογία Σωκράτη)

 

Θεατρική κριτική του Δημήτρη Φιλελέ

 

Είχαμε τη μία και μοναδική ευκαιρία να παρακολουθήσουμε την «Αναπαράσταση της δίκης του Σωκράτη» στα αρχαία ελληνικά, με υπέρτιτλους στα νέα ελληνικά και στα αγγλικά, ένα αξιοθαύμαστο σκηνοθετικό (και όχι μόνο) εγχείρημα του Δήμου Αβδελιώδη που έχει ήδη αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές ανά τον κόσμο. Στον ιστορικό χώρο Studio της Πλατείας Αμερικής, ο Gilles Decorvet (Σωκράτης), με την υποστηρικτική παρουσία του Μάρκου Παλαιού (Μέλητος),  ερμηνεύει μοναδικά τον ρόλο του μεγάλου δασκάλου και μέσα από τον φιλοσοφικό λόγο του διδάσκει πολιτισμό.

 

Η Πλάτωνος Απολογία Σωκράτους:

Είναι γνωστό ότι η γραπτή Απολογία του Σωκράτη είναι μη διαλογικό έργο του Πλάτωνα, μιας και ο μεγάλος δάσκαλος δεν μας άφησε κάποιο δικό του κείμενο. Ο Πλάτωνας, που ήταν παρών κατά τη διάρκεια της δίκης, μας παρουσιάζει την απολογία του δασκάλου του, στην οποία ο μεγάλος φιλόσοφος όχι μόνο απολογείται όπως οφείλει,  αλλά επιχειρεί να καταρρίψει τις ψευδείς κατηγορίες ότι «δεν πίστευε στους θεούς της πόλης, εισήγαγε καινά δαιμόνια και διέφθειρε τους νέους», ενώ στο τέλος του λόγου του αναφέρεται στην ποινή –αν και εφόσον πρέπει να του επιβληθεί–  που εκείνος θεωρεί αντίστοιχη των πράξεών του.

Χωρίς να καταβάλει καμία προσπάθεια κολακείας των δικαστών, ο Σωκράτης με επιχειρήματα και λογικούς συνειρμούς καταρρίπτει την εικόνα του ασεβούς ανθρώπου που είχαν δημιουργεί οι κατήγοροί του.

Ως προς τη διαφθορά των νέων, ο Σωκράτης επικαλείται την παρουσία όχι μόνο των μαθητών του αλλά και των γονιών ή των συγγενών τους, που σε καμία περίπτωση δεν έχουν διαμαρτυρηθεί ή κινηθεί με κάποιο τρόπο εναντίον του. Και πέρα από κάθε αμφισβήτηση, οι συζητήσεις του με τους νέους δεν αποτελούν μαθητεία και δεν του αποφέρουν κανένα οικονομικό όφελος.

Δηλώνει την πίστη του στη δημοκρατία όχι μόνο με την ενεργή συμμετοχή του όπου η πατρίδα τον χρειάστηκε, αλλά και την άρνησή του να υπακούσει τις εντολές των τριάκοντα τυράννων, ακόμα και με κίνδυνο απώλειας της ζωής του.

Η στάση ζωής του δεν είναι τίποτα άλλο από την παρακίνησή του από το θεϊκό δαιμόνιο, που τον ωθεί στην αναζήτηση της αλήθειας, χωρίς να έχει δυνατότητα ή πρόθεση να παρεκκλίνει ποτέ από τον δρόμο αυτό.

Και όταν η πλειονότητα των δικαστών ζητά την τιμωρία του, ο Σωκράτης έντιμα δηλώνει ότι δεν πρόκειται να επικαλεστεί κανένα ελαφρυντικό, ώστε να αποφύγει τη θανατική ποινή. Αντίθετα, πιστεύει ότι πρέπει να μην καταδικαστεί, αλλά να σιτίζεται διά βίου δωρεάν από το Πρυτανείο για ό,τι καλό προσφέρει καθημερινά στην πόλη.

Και όταν η άκαμπτη και αξιοπρεπής στάση του αυξάνει τον αριθμό των δικαστών που είναι υπέρ της θανατικής του ποινής στη δεύτερη ψηφοφορία, ο Σωκράτης προβλέπει ότι η απόφασή τους αυτή στο μέλλον θα επικριθεί περισσότερο από όσο εκείνοι τον κατηγορούν. Και ότι, εν τέλει, αν ο θάνατος είναι απλός ύπνος, κανένας λόγος ανησυχίας δεν υπάρχει. Μπορεί όμως ο θάνατος να είναι περισσότερο καλό από κακό, αν πράγματι πρόκειται να συναντήσει στον Άδη όλους εκείνους που οι θνητοί έχουν τιμήσει και αγαπήσει.

Η σύνθετη σκηνοθετική άποψη του Δήμου Αβδελιώδη:

Ο Δήμος Αβδελιώδης, με τη γνωστή σε όλους ιδιαίτερη σκηνοθετική υπογραφή, συνεπικουρούμενος από την Στεφανία Βλάχου, μας κάνει κοινωνούς μιας μοναδικής θεατρικής (και όχι μόνο) βραδιάς. Ζωντανεύει κυριολεκτικά την Απολογία του Σωκράτη με τέτοιο τρόπο, ώστε αν και το κείμενο ακούγεται στην αρχαία ελληνική γλώσσα, όχι μόνο να μην ξενίζει τον θεατή-ακροατή, αλλά και να του είναι οικεία από τις πρώτες κιόλας λέξεις. Καθώς ο χρόνος κυλά, οι αισθήσεις της όρασης και της ακοής ταυτίζονται και το κοινό βιώνει μια πρωτόγνωρη εμπειρία. Ο θεατής μαγνητίζεται από το αξεδιάλυτο οπτικό και ηχητικό σύνολο, καθώς βλέπει και ακούει τον σοφό δάσκαλο με μειλίχιο ύφος και  λόγο αιχμηρό να γίνεται κατήγορος των συκοφαντών του και να ορθώνει το ηθικό ανάστημά του απέναντι σε κάθε σκέψη ή πράξη τον μειώνει ως ανθρώπινη ύπαρξη.

Με την «Αναπαράσταση της Δίκης του Σωκράτη» ο Αβδελιώδης όχι μόνο ρίχνει άπλετο φως στην ελληνική γλώσσα, αλλά και εστιάζει στις πανανθρώπινες αξίες της ζωής, αναδεικνύοντας το διαχρονικό πρόβλημα της απώλειας της αρετής, που είναι πηγή δεινών για την ανθρωπότητα.

Σε μια εποχή που οι αξίες του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, πηγή φωτός του παγκόσμιου πολιτισμού, έχουν μπει στο περιθώριο, ο Αβδελιώδης ταράζει τα λιμνάζοντα ύδατα με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο. Μας προσφέρει την ευκαιρία να χαράξουμε έναν δρόμο με στόχο ένα ευοίωνο παρόν και μέλλον για όλους και όχι για τους ολίγους.

Σημαντικό βοήθημα η εμφάνιση των υπέρτιτλων της μετάφρασης στη νέα ελληνική γλώσσα, ως ένα ακόμα πειστήριο της αδιάκοπης ροής και της ομοιομορφίας της ελληνικής γλώσσας στο διάβα του χρόνου.

 

Αμαλία Κοντογιάννη και Emily Brown έχουν το δικό τους μερίδιο στην επιτυχία με την άριστη μεταγραφή της ελληνικής γλώσσας στην αγγλική.

Λιτή και σύγχρονη, χωρίς να ξαφνιάζει τους θεατές, η ενδυματολογική άποψη του Αριστείδη Πατσόγλου.

Πρωτότυπη και καθοριστική η χρήση της κλεψύδρας που σχεδίασε ο Κώστας Κοτσανάς, καθώς ο χαρακτηριστικός ήχος της συνοδεύει με υποβλητικότητα τον λόγο του Σωκράτη.

Η ερμηνεία:

Ο Gilles Decorvet, συνεπικουρούμενος από τις παρεμβολές του    Μάρκου Παλαιού, είναι ένας καθ’ όλα αξιοθαύμαστος Σωκράτης. Με απόλυτη ηρεμία και πλήρη έλεγχο των κινήσεών του, με βλέμμα καθαρό και ευθύ, με ήπιους και μελωδικούς τόνους φωνής, με τις απαραίτητες παύσεις, αρθρώνει λόγο που καθηλώνει το κοινό. Στο πρόσωπό του αντικατοπτρίζεται ο μεγάλος δάσκαλος που αργά και μεθοδικά, με ορθή σκέψη χωρίς παλινωδίες, αποξηλώνει μία μία τις συκοφαντίες, αποδομεί τη μια μετά την άλλη τις κατηγορίες, απογυμνώνει τους κατήγορους από τον υποκριτικό τους μανδύα και τους παραδίδει προς κρίση όχι μόνο στους παρόντες δικαστές αλλά διαχρονικά στην ανθρωπότητα. Ο Gilles Decorvet μας μεταφέρει με τρόπο μοναδικό σε μια άλλη διάσταση, μας συναρπάζει όχι μόνο με την εκφορά αλλά και με τα μηνύματα του λόγου του, μας συμπαρασύρει στη μαγεία του θεάτρου αλλά και της ανθρωπιάς, με την οποία θέλουμε να πιστεύουμε ότι η Τέχνη ταυτίζεται.

 

Εν κατακείδι, οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Δήμο Αβδελιώδη και στον Gilles Decorvet, που καθένας με τον δικό του τρόπο μας θυμίζουν την ασίγαστη ροή του ποταμού της ελληνικής γλώσσας ανά τους αιώνες και δίνουν πνοή ζωής σε ένα κείμενο διαχρονικά επίκαιρο για ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Μείζονος σημασίας είναι η προτροπή παρακολούθησης της παράστασης κυρίως από άτομα εφηβικής ηλικίας, ώστε να κατανοήσουν με απλότητα και σαφήνεια τη διαχρονική ομορφιά της λειτουργικής συνέχειας της γλώσσας, να την αγαπήσουν αληθινά και να τη διατηρήσουν, μέσα από τον δικό τους λόγο, ζωντανή και αξιαγάπητη.  

 

Η ταυτότητας της παράστασης:

 

Μετάφραση/ απόδοση, Διδασκαλία Εκφοράς και Ερμηνείας Αρχαίου Κειμένου: Δήμος Αβδελιώδης

Μεταγραφή της  μετάφρασης Δ. Αβδελιώδη στα Αγγλικά: Αμαλία Κοντογιάννη και Emily Brown

Κοστούμια: Αριστείδης Πατσόγλου

Σχεδιασμός Κλεψύδρας: Κώστας Κοτσανάς

Graphic Design: Tasos Grønn

Βοηθός Σκηνοθέτη: Στεφανία Βλάχου

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Gilles Decorvet     

ΜΕΛΗΤΟΣ: Μάρκος Παλαιός  

ΦΩΝΗ ΑΦΗΓΗΤΗ: Δήμος Αβδελιώδης

 

Για μία παράσταση: Σάββατο 18 Οκτωβρίου 2025

Στο ιστορικό STUDIΟ, Σταυροπούλου 33 & Σπάρτης, Πλατεία Αμερικής

 

Παραστάσεις για ΣΧΟΛΕΙΑ:  τηλέφωνο επικοινωνίας +30 6938624496

 

Επικοινωνία-Προβολή στα ΜΜΕ: Νατάσα Παππά

Nata_pappa@yahoo.gr

Πηγή πρώτης δημοσίευσης: Η Δίκη του Σωκράτη στο fractal

"Ο ταξιδιώτης και ο καθρέφτης" της Παναγιώτας Μπλέτα - Βιβλιοκριτική

 

Ο ταξιδιώτης και ο καθρέφτης

της Παναγιώτας Μπλέτα

Εκδόσεις «Αττικός» (2025), ISBN: 978-618-5843-39-7

 

Γράφει ο Δημήτρης Φιλελές

 

«Ο ταξιδιώτης και ο καθρέφτης» είναι το νέο λογοτεχνικό έργο της πολυσχιδούς και πολυτάλαντης Παναγιώτας Μπλέτα, που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις «Αττικός». Όπως η ίδια η συγγραφέας χαρακτηρίζει το έργο της, πρόκειται για ένα εγχειρίδιο αυτογνωσίας. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα πυκνό και μεστό, σε ποιητική μορφή, έργο, το οποίο προκύπτει ως αποκρυστάλλωμα των πολλαπλών ιδιοτήτων της συγγραφέως. Είναι γνωστό ότι παράλληλα με τη λογοτεχνική της παρουσία, αναπτύσσει έντονη αρθρογραφική δραστηριότητα σε θέματα κοινωνικού προβληματισμού, ενώ κατ’ επάγγελμα χαρακτηρίζεται ως τεχνοκράτης.

Διόλου τυχαία η επιλογή της ποιητικής γραφής, που χρησιμοποιείται όχι μόνο ως όχημα για την αφαίρεση της περιττολογίας, αλλά και ως προτροπή στον αναγνώστη να αναλάβει πρωτοβουλία και να φωτίσει τις σκοτεινές πτυχές του ταξιδιού και των αντανακλάσεων (εσωτερικών και εξωτερικών) μέσα από την προσωπική του οπτική γωνία. Έχοντας όμως πάντα κατά νου ότι στη διαδρομή αυτή δεν είναι μόνος, αλλά κάθε του ενέργεια διαχέεται μέσα στο κοινωνικό σύνολο, λειτουργεί αλληλεπιδραστικά και δημιουργεί νέα δεδομένα αλλά και νέα ζητούμενα τόσο για τον ίδιο όσο και για εκείνους από τους οποίους περιστοιχίζεται.

Όχι, ο ταξιδιώτης -άρα και ο κάθε αναγνώστης- δεν αποτελεί το κέντρο του σύμπαντος, ούτε όλα περιστρέφονται γύρω από αυτόν, ώστε να υπηρετήσουν το υπερτροφικό εγώ του. Αντίθετα, ο ταξιδιώτης ακολουθεί μια διαδρομή προσωπικών επιθυμιών, επιδιώξεων και επιλογών για τις οποίες φέρει ευθύνη και κάθε τόσο οφείλει να «καθρεφτίζεται», να αυτοελέγχεται και να κάνει τις απαραίτητες «διορθωτικές» κινήσεις, ώστε το αποτύπωμά του να έχει, κατά το δυνατό, θετικό πρόσημο - να μπορεί να αφήνει στο πέρασμά του το ίχνος της καλοσύνης.

Γραφή λιτή, απλή και κατανοητή, που δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών, αλλά ταυτόχρονα ανοίγει παράθυρα σκέψης και διεύρυνσης του πνευματικού ορίζοντα. Γραφή που επιχειρεί με αμεσότητα στόχευσης να ενεργοποιήσει τα εγκεφαλικά κύτταρα αλλά και το συναισθηματικό υπόβαθρο  του αναγνώστη, να αφυπνίσει την κοινωνική του συνειδητότητα, υπενθυμίζοντας το μέγεθος της ατομικής ευθύνης, καθώς κάθε πράξη μας αλλά και η συνολική στάση ζωής μας είναι μία από τις ψηφίδες που δομούν, εν τέλει, τον κοινωνικό ιστό και καθορίζουν όχι μόνο το παρόν αλλά και τη μελλοντική του κατεύθυνση.

Η συγγραφέας τοποθετεί υποδειγματικά τον ταξιδιώτη της απέναντι στον διπλό καθρέφτη της προσωπικής του διαδρομής και του κοινωνικού γίγνεσθαι και με δεξιοτεχνία φωτίζει τα διλήμματα -τεχνητά και μη- που φράζουν τον δρόμο του προς την ελευθερία και, μέσα από αυτή, προς την αρμονική συνύπαρξη που βασίζεται στην ισοτιμία και στοχεύει μόνιμα στην πρόοδο του συνόλου χωρίς ματαιοδοξία, μικροψυχία και άγονες ανταγωνιστικές αντιπαραθέσεις.

Έχοντας υπόψη το συνολικό συγγραφικό έργο της Παναγιώτας Μπλέτα, σημειώνουμε ότι και το νέο της πόνημα είναι σταθερά προσανατολισμένο στην ίδια ιδεολογική κατεύθυνση. Ιδιαίτερη σύνδεση, όμως, παρουσιάζει «Ο ταξιδιώτης και ο καθρέφτης» με το αμέσως προηγούμενο χρονικά δοκιμιακό έργο της «Πόσο κακό μας κάνει ο ανταγωνισμός;». Μελετώντας το, δημιουργείται η αίσθηση ότι πρόκειται για ένα «δίδυμο» δημιούργημα, αυτόνομο μεν, αλλά και υποστηρικτικό της προηγούμενης γραφής. Το κοινό χαρακτηριστικό των έργων είναι η αντίληψη του ατόμου ως μοναδικής και ανεπανάληπτης οντότητας, ενώ παράλληλα η ύπαρξή του είναι άρρηκτα δεμένη με την ομάδα, με το κοινωνικό σύνολο· και κάθε στιγμή της ζωής του είναι ένα αδιάκοπο ιδεολογικό δούναι και λαβείν, που διαμορφώνει και τη μονάδα και την ομάδα.

Ως προς το περιεχόμενο, αξίζει να σημειωθεί η ταχεία ροή του συμπυκνωμένου λόγου με την παρεμβολή αποφθεγματικής μορφής φράσεων που ξαφνιάζουν, αλλά και προβληματίζουν. Αποδελτιώνουμε ενδεικτικά:

Υπάρχουν όμως και ταξίδια που διασχίζουν την ψυχή. (σελ. 6)

Ο στόχος είναι... να θυμηθείς ποιος είσαι πίσω από τους ρόλους, τις μάσκες και τις προσδοκίες. (σελ. 7).

Δεν μπορείς να περάσεις στη χώρα του Φωτός / αν δεν πάρεις μαζί σου τη Σκιά σου. (σελ. 18)

Η Πύλη στεκόταν μπροστά του... σαν να ήταν φτιαγμένη από αναμνήσεις και ξεχασμένα όνειρα. (σελ. 21)

Ένιωσε ένα σκίρτημα. Μια νοσταλγία για όλα εκείνα που δεν είχε τολμήσει να αγαπήσει αληθινά. (σελ. 28)

Ο καθρέφτης... στεκόταν μπροστά του σαν ερώτηση: "Ποιος είσαι όταν δεν υπάρχει τίποτα να σε δείξει;". (σελ. 34)

Μια ερώτηση: "Τι θα κάνεις με το Φως σου, τώρα που δεν είσαι πια κρυμμένος;". (σελ. 40)

Δεν χρειάζεται να φωνάξεις στο σκοτάδι. Αρκεί να είσαι φλόγα. (σελ. 46)

Η Σιωπηλή Προσφορά... Είναι σαν το νερό που περνά κάτω από πέτρες / σαν το φως που χαϊδεύει τα μάτια κλειστών ανθών. (σελ. 49)

Κάθε πραγματική συνάντηση δεν είναι κατάκτηση. Είναι καθρέφτισμα. Είναι πρόσκληση χωρίς όρους. (σελ. 54)

Να αφήνω το Φως μου να ταξιδεύει μπροστά από μένα, να ραγίζει την πέτρα της συνήθειας, να λειαίνει τις γωνίες του φόβου. (σελ. 65)

Σημαντικό δομικό πλεονέκτημα για τον αναγνώστη του εγχειριδίου αποτελεί η διάρθρωσή του σε επιμέρους θεματικές και νοηματικές ενότητες με εισαγωγικό και επιλογικό σημείωμα στο ίδιο μήκος κύματος. Ευεργετική πρωτοτυπία αποτελούν: ο Προτεινόμενος τρόπος ανάγνωσης (χωρίς ο αναγνώστης να έχει υποχρέωση να ακολουθήσει) και τα Ερωτήματα Στοχασμού στο τέλος κάθε ενότητας, ένα απαραίτητο εργαλείο για βαθύτερο προβληματισμό, που ανοίγει νοητό δίαυλο επικοινωνίας ανάμεσα στη συγγραφέα και το αναγνωστικό της κοινό. Μια επιπλέον διευκόλυνση είναι η  μέριμνα για την τοποθέτηση σελίδων σημειώσεων στο τέλος του βιβλίου, ώστε ο αναγνώστης να έχει τη δυνατότητα καταγραφής ενδεχόμενων σκέψεών του κατά τη διάρκεια της προσέγγισης της μελέτης των κειμένων.

Δεν παραλείπουμε να αναφέρουμε το καλαίσθητο εξώφυλλο των εκδόσεων «Αττικός», που παραπέμπει άμεσα στη θεματολογία του βιβλίου, αλλά και το εξίσου πλούσια εικονογραφημένο και ιδιαίτερα ευανάγνωστο εσωτερικό, στοιχεία που καταγράφονται στα υπέρ της έκδοσης.

Πράγματι, κρατάμε στα χέρια μας ένα βιβλίο που διακρίνεται για την αρτιότητα, την πυκνότητα σκέψης, αλλά και τη συνολική πληρότητά του· και όλα αυτά σε μικρό μέγεθος ως προς το σχήμα και τον αριθμό σελίδων.

 

Παναγιώτα Μπλέτα

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα:

Η συγγραφέας και διανοήτρια Παναγιώτα Μπλέτα γεννήθηκε στη Σκάλα Λακωνίας, ενώ μεγάλωσε στο Χαλάνδρι. Σπούδασε στη Νέα Υόρκη MBA Management (New York Institute of Technology) και BSc Marketing-Management (City University of New York).

Έχει συνεργαστεί επαγγελματικά με ελληνικούς και ξένους επιχειρηματικούς ομίλους και οργανισμούς, που δραστηριοποιούνται στους τομείς της συμβουλευτικής, της πολιτικής και επιχειρηματικής έρευνας, της επικοινωνίας, της επιχειρηματικής και ακαδημαϊκής εκπαίδευσης, των τροφίμων, του franchise,  αναλαμβάνοντας  υψηλές διοικητικές θέσεις, ενώ έχει υπάρξει επιχειρηματίας και η ίδια.

Σχεδίασε και υλοποίησε έργα με σημαντικά ωφέλιμη αξία για την Ελλάδα: Γραμμή Ενημέρωσης Σεισμόπληκτων 0800-18000, Γραμμή Εξυπηρέτησης του Πολίτη 1464 κ.λπ..

Έχει δραστηριοποιηθεί  έντονα  στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ως Αντιδήμαρχος στον Δήμο Χαλανδρίου. Διακρίθηκε για την ίδρυση του πρώτου Δημοτικού Κ.Ε.Π. στην Ελλάδα. Διετέλεσε Νομαρχιακή Σύμβουλος στον Νομό Λακωνίας και τιμήθηκε για την έκδοση  πρωτοποριακού Ενημερωτικού Δελτίου που βοήθησε στη διάδοση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων καθώς και στην απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων από την Περιφέρεια.

Έχει εκδώσει είκοσι ένα βιβλία, μεταξύ των οποίων δύο φιλοσοφικά δοκίμια,  εννέα πολιτικά και οικονομικά δοκίμια, οκτώ ποιητικές συλλογές (αρκετές από τις οποίες έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά), ένα θεατρικό έργο και ένα εγχειρίδιο αυτογνωσίας. Έχει γράψει περισσότερα από διακόσια πενήντα άρθρα, αρκετές ερευνητικές μελέτες και κριτικές σε λογοτεχνικά, θεατρικά και κινηματογραφικά έργα, που έχουν δημοσιευθεί σε ελληνικά και διεθνή sites, εφημερίδες και περιοδικά, ενώ έχει δώσει πάνω από εκατό συνεντεύξεις σε ελληνικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης.

Πηγή πρώτης δημοσίευσης: Ο ταξιδιώτης και ο καθρέφτης - fractal

"Το αμάρτημα της μητρός μου" στον Τεχνοχώρο "Εργοτάξιον"

 

«Το αμάρτημα της μητρός μου»

του Γεώργιου Βιζυηνού

 

Θεατρική κριτική του Δημήτρη Φιλελέ

 

Στον Τεχνοχώρο «Εργοτάξιον» παρακολουθήσαμε την επί σκηνής μεταφορά του αφηγήματος του Γεώργιου Βιζυηνού «Το αμάρτημα της μητρός μου». Με τη σκηνοθετική επιμέλεια της Ειρήνης Καράγιαννη, ο Κωνσταντίνος Πολοπετράκης ως Βιζυηνός και Χρύσα Μιχάλαρου στον ρόλο της μητέρας του μας μετέφεραν από την επιφάνεια των κοινωνικών συμβάσεων στα άδυτα της ανθρώπινης ψυχής.

 

Εισαγωγικά:

Ο Γεώργιος Βιζυηνός είναι ο εισηγητής του ηθογραφικού διηγήματος, το οποίο εστιάζει στην πιστή παρουσίαση της ζωής στην ελληνική ύπαιθρο, τα ήθη, τις συνήθειες, τον χαρακτήρα και τη νοοτροπία του απλού ελληνικού λαού. Παράλληλα, όμως, η αφήγησή του είναι ρεαλιστική, απεικονίζοντας όχι μόνο την πραγματικότητα –συχνά σκληρή, δυσάρεστη, μέχρι και ανυπόφορη–, αλλά κυρίως τον εσωτερικό κόσμο των ανθρώπων. Η ύπαρξη των δύο αυτών στοιχείων σε συνδυασμό με τις επιστημονικές ψυχολογικές γνώσεις του συγγραφέα και την ικανότητά του να αποστασιοποιείται από γεγονότα που σημάδεψαν ανεξίτηλα τον ψυχισμό του, δομούν τη διηγηματική του πρωτοτυπία και δίκαια του αποδίδεται ο χαρακτηρισμός «πατέρας του διηγήματος».

Ο Βιζυηνός είναι ξεχωριστός και αμίμητος. Δεν παράγει μυθοπλασία· αντίθετα, οι ήρωές του είναι υπαρκτοί και συμμετέχουν ως φυσικά πρόσωπα, με όλες τις ανθρώπινες αδυναμίες τους, στην πλοκή και στην εξέλιξη της ιστορίας από την αρχή μέχρι το τέλος. Επειδή το ζητούμενό του δεν είναι απαραίτητα η λύση ενός προβλήματος, όσο η εξήγηση και η κατανόηση μιας κατάστασης.

Η στιλπνότητα του αφηγηματικού λόγου, η διαχρονικότητα της θεματολογίας του και η ακριβόλογη γραφή του μας κληροδοτούν μνημεία του γραπτού λόγου, στα οποία πάντα αξίζει να επιστρέφουμε, να τα μελετάμε και να στρεφόμαστε σε αυτά ως σημεία αναφοράς.

Η υπόθεση:

Τα ανθρώπινα αμαρτήματα, ούτως ή άλλως, κατέχουν ιδιαίτερη θέση στη διηγηματογραφία του Γεώργιου Βιζυηνού. Στο εκτενές αφήγημα «Το αμάρτημα της μητρός μου», ο Βιζυηνός, παίρνοντας αριστοτεχνικά αποστάσεις από την προσωπική του συμμετοχή στα γεγονότα, δομεί ένα πρωτόφαντο ψυχογράφημα που πηγαίνει πολύ μακρύτερα από τα στενά όρια της ηθογραφίας.

Ο συγγραφέας εστιάζει στο ενδεχόμενο προπατορικό σφάλμα της οικογένειάς του, καθώς ανασυνθέτει δημιουργικά τον ιστό των αναμνήσεων της μακρινής παιδικής του ηλικίας και εναγωνίως αναζητά τις λογικές απαντήσεις σε όσα στοιχειώνουν τον ψυχικό κόσμο του.

Ο συγγραφέας, σε ώριμη πλέον ηλικία, βάζει σε πρώτο πλάνο τη μοναδική του αδελφή, την Αννιώ, στην οποία η μητέρα του είχε αδυναμία, παραμελώντας συχνά τα υπόλοιπα παιδιά της. Τα αδέλφια, όμως, κατανοούν τον συναισθηματικό κόσμο της μητέρας και όχι μόνο δεν ζηλεύουν, αλλά δείχνουν υπέρμετρη αγάπη προς την αδελφή τους. Η επιδείνωση της υγείας της, οι άκαρπες και παράλογες προσπάθειες σωτηρίας και η παθολογική προσκόλληση της μητέρας (φτάνει να προτιμά τον θάνατο των άλλων παιδιών της) χαράζονται βαθιά στην ψυχή του Βιζυηνού.

Λίγο μετά το άφευκτο τέλος της Αννιώς η μητέρα, παρά τις αντιρρήσεις των παιδιών της, υιοθετεί μια ψυχοκόρη κακού χαρακτήρα. Ωστόσο, τα αδέλφια υπομένουν την «ιδιοτροπία» της μητέρας, μέχρι που προικίζουν και παντρεύουν τη θετή αδελφή με πάμπολλες στερήσεις. Όμως η επόμενη επιλογή της μητέρας, που περιμαζεύει ένα ακόμα ορφανό, άσχημο και κακότροπο κορίτσι, συνάντα την πλήρη άρνησή τους. Και τότε εκείνη λέει ότι δεν τους έχει ανάγκη, ας είναι καλά τα χέρια της και ο Γιώργης (ο συγγραφέας), που της έχει υποσχεθεί (σε πολύ μακρινή στιγμή κατά το παρελθόν) ότι θα φροντίσει και την ίδια και τη θετή αδελφή του.

Όταν ο ξενιτεμένος γιος, ο Γιώργης (Βιζυηνός), επιστρέφει στον τόπο του, η μητέρα επιχειρεί με διάφορους τρόπους να αποσπάσει τη συναίνεσή του. Και όταν δεν το πετυχαίνει, του αποκαλύπτει το φοβερό αμαρτωλό μυστικό της. Την ύπαρξη πρωτύτερα μιας άλλης κόρης, που άθελά της εκείνη (;) πλάκωσε στον ύπνο και της στέρησε τη ζωή. Ο Γιώργης λυγίζει κάτω από το βάρος της αλήθειας όταν μαθαίνει ότι η μητέρα του, υπεύθυνη εξ αμελείας για τον θάνατο της πρώτης κόρης της, ζει τη δική της πραγματικότητα αποζητώντας διά βίου εξιλέωση.

Ο Γιώργης, σε μια ύστατη προσπάθεια, στρέφεται στον Πατριάρχη και του ζητά να απαλύνει τον πόνο της μητέρας του μέσα από την εξομολόγηση και τη συγχώρεση. Αν όμως ο φόβος της τιμωρίας εξαλείφεται από την  ψυχή της, οι τύψεις και οι ενοχές δεν θα πάψουν να τη συνοδεύουν μέχρι την τελευταία της πνοή.

Οι διαφορετικές περί ζωής αντιλήψεις συνυπάρχουν, αναλύονται και ανασυντίθενται, αναδιαμορφώνονται και οι ήρωες εξαναγκάζονται εν τέλει να συμφιλιωθούν, καθένας μέσα στο το προσωπικό του πρίσμα, με την αναντίρρητη αλήθεια.

Ειρήνη Καράγιαννη

Η σκηνοθετική άποψη της παράστασης:

Η Ειρήνη Καράγιαννη, με την αμέριστη βοήθεια της Νίκης Πολυμεροπούλου, αποτολμά ένα ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα. Οραματίζεται και μεταφέρει επί σκηνής την πρωτότυπη γραφή του αφηγήματος λέξη προς λέξη από την αρχή μέχρι το τέλος. Εμπνέεται και δημιουργεί ένα λιτό και λειτουργικό σκηνικό, που, σε συνδυασμό με τις άψογες ενδυματολογικές της επιλογές, μας μεταφέρει με πειστικότητα και αληθοφάνεια στο πλαίσιο που διαδραματίζονται τα γεγονότα. Με αφαιρετικές διαδικασίες ενοποιεί τους χαρακτήρες της στον χώρο και στον χρόνο, πετυχαίνοντας τη ζωντανή επικοινωνία τους και μας χαρίζει μια συμπαγή εικόνα, για να μπορούμε να προσηλωθούμε με όλες μας τις αισθήσεις σε όσα συμβαίνουν μπροστά στα μάτια μας. Ναι, το εγχείρημα δεν είναι επιτυχές, είναι αξιοθαύμαστο.

Σημαντική είναι η φωτιστική επιμέλεια του Τάκη Σπανού. Αθόρυβη αλλά πλήρως υποστηρικτική και απόλυτα συμβατή με όσα συμβαίνουν στον χώρο, όχι μόνο σε επίπεδο κίνησης αλλά και σε επίπεδο ψυχικής κατάστασης. 

Κωνσταντίνος Πολοπετράκης

Οι ερμηνείες:

Ο Κωνσταντίνος Πολοπετράκης και η Χρύσα Μιχάλαρου συνυπάρχουν επί σκηνής, αλλά επί της ουσίας βρίσκονται σε διαφορετικά σημεία του χώρου και του χρόνου. Ωστόσο, αυτή η πρακτική απόσταση εξανεμίζεται, καθώς ένας αόρατος δίαυλος ψυχικής επαφής εξασφαλίζει την επικοινωνία τους. Γιος και μητέρα συνδέονται άρρηκτα με τον αφανή ιστό της αγάπης πέρα από τα ορατά όρια.

Ο Κωνσταντίνος Πολοπετράκης με ευφράδεια και χαρακτηριστική άνεση εκφοράς του πρωτότυπου λόγου ενσαρκώνει τον συγγραφέα-αφηγητή. Μας τον παραδίδει με σάρκα και οστά με αξιοθαύμαστη πιστότητα. Μας αποκαλύπτει τον εύθραυστο ψυχισμό του με τις αδιάκοπες συναισθηματικές διακυμάνσεις του σε κάθε βλεφάρισμα των ματιών του, σε κάθε μυϊκή σύσπαση του προσώπου του, σε κάθε «αμήχανη» κίνηση των χεριών του και σε κάθε «εσκεμμένη» κίνηση του σώματός του. Είναι ο Γεώργιος Βιζυηνός ολοζώντανος από τη στιγμή που οι θεατές εισέρχονται στην αίθουσα μέχρι την τελευταία στιγμή που τα φώτα σβήνουν.

Η Χρύσα Μιχάλαρου, με ερμηνευτική λιτότητα και αφοπλιστική ειλικρίνεια, ενσαρκώνει την τραγική μορφή της μητέρας του συγγραφέα. Χωρίς την ελάχιστη υπερβολή, μέσα από τη χαμηλών τόνων φιγούρα της μας κάνει κοινωνούς των αλλεπάλληλων παθών της ζωής της. Μέσα από κάθε της λέξη, κοφτή και δίχως παράπονο, αναβλύζει το βάρος που συντρίβει την ψυχή της, το βάρος της αμαρτίας, ο φόβος της άφευκτης τιμωρίας και η απελπισμένη αναζήτηση εξιλέωσης. Και όταν έρχεται η στιγμή να της δοθεί η ποθητή συγχώρεση, ο σπαραγμός της ψυχής της μας κατακλύζει μέσα από τα τελευταία ανατριχιαστικά λόγια της.

Χρύσα Μιχάλαρου

Εν συνόλω, ένα όραμα υλοποιήθηκε και έγινε θεατρική πράξη, προσφέροντας στους θεατρόφιλους ένα άρτιο αισθητικά και άριστο υποκριτικά αποτέλεσμα. Ιδιαίτερα μας χαροποιεί η προοπτική παραστάσεων και στο μέλλον κατ’ απαίτηση του κοινού.

 

Η ταυτότητα της παράστασης:

Σκηνοθετική επιμέλεια: Ειρήνη Καράγιαννη

Βοηθός σκηνοθέτη – φροντιστήριο παράστασης: Νίκη Πολυμεροπούλου

Γεώργιος Βιζυηνός: Κωνσταντίνος Πολοπετράκης

Μητέρα: Χρύσα Μιχάλαρου

Φωτισμός: Τάκης Σπανός

Καλλιτεχνική Εταιρεία Παραστατικής Τέχνης ΘΕΑ.Τ.Η (Θέατρο Τέχνης Ηρακλείου)

Τεχνοχώρος Εργοτάξιον, Διογένους 1, Άγιος Δημήτριος

(πλησίον σταθμού μετρό «Δάφνη») - Τηλ. 698 3930220

Πηγή πρώτης δημοσίευσης: 

"Το αμάρτημα της μητρός μου" στο Εργοτάξιον - fractal

 

"Μένγκελε" του Θανάση Τριαρίδη σε σκηνοθεσία Βάνας Πεφάνη

 

Μένγκελε

 

Θεατρική κριτική του Δημήτρη Φιλελέ

 

Παρακολουθήσαμε τη θεατρική παράσταση «Μένγκελε», ένα έργο γραμμένο από τον Θανάση Τριαρίδη σε σκηνοθεσία της Βάνας Πεφάνη, στο θέατρο ΠΛΥΦΑ (Βοτανικός). Επί σκηνής το ερμηνευτικό δίδυμο του Γιώργου Νάσιου και της Εύας Πιάδη υπό τους ήχους της ζωντανής μουσικής του Orestis.

 

Εισαγωγικά:

Ο Γιόζεφ Μένγκελε, ο επονομαζόμενος «Άγγελος του Θανάτου» με τα λευκά γάντια και την ατσαλάκωτη όψη, ο εγκληματίας γιατρός του στρατοπέδου συγκέντρωσης Άουσβιτς Μπίρκεναου, ήταν ένα αμετανόητο ανθρωπόμορφο τέρας. Ήταν ο σφαγέας που οδήγησε με πλήρη συνείδηση ανθρώπους-πειραματόζωα, κυρίως δίδυμους και μικρόσωμους, στον θάνατο, με αποτρόπαια θανατηφόρα πειράματα αρκεί να επιβεβαιώσει τις εμμονικές του απόψεις περί ευγονικής (και όχι μόνο). Ένα επιπλέον δείγμα της αχαλίνωτα διεστραμμένης φύσης του ήταν η φυγή του από το στρατόπεδο λίγο πριν από την είσοδο του Κόκκινου Στρατού και η εξακολούθηση του απάνθρωπου έργου του για λίγο καιρό ακόμα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Γκρος-Ρόζεν. Έζησε μέχρι το 1979, διωκόμενος και αμετανόητος, χωρίς ποτέ να συλληφθεί.

 

Η υπόθεση:

Δύο άγνωστοι μεταξύ τους επιβάτες τρένου, ένας άντρας και μια γυναίκα, παγιδεύονται στο βαγόνι ενός ηλεκτροκίνητου τρένου λόγω ξαφνικής διακοπής ρεύματος. Καθώς ο χρόνος κυλά, συναποφασίζουν να παίξουν ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο παιχνίδι ρόλων. Εκείνος γίνεται ο διαβόητος Μένγκελε και εκείνη μια Εβραία, η Εσθήρ Κοέν. Όχι όμως μια οποιαδήποτε Εβραία, αλλά το αντικείμενο του πόθου του, το τέλειο δημιούργημά του, που προέκυψε μέσα από τα πιο κτηνώδη και φρικιαστικά πειράματα σε ανθρώπους που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα.

Καθώς οι χαρακτήρες αρχίζουν να ενσαρκώνουν τους ρόλους και να ταυτίζουν τη φαντασία με την πραγματικότητα, ανατριχιαστικές αλήθειες αναδύονται στην επιφάνεια, το σκοτάδι που επικρατεί δίνει μάχη με το φως που μάχεται για το δίκιο, η πίστη σε αποτρόπαια οράματα συγκρούεται ανελέητα με την ηθική. Ο θύτης και το θύμα ξεπερνούν τα όρια (αν υπάρχουν) δίνοντας πλέον μάχη εκ του συστάδην ψυχικά, λεκτικά, αλλά και σωματικά.

Η επαναφορά του πειράματος στη σύγχρονη πραγματικότητα μεταμορφώνεται σε εικόνα Αποκάλυψης, καθώς η βαναυσότητα δείχνει το αληθινό της πρόσωπο και η ανθρωπιά αγωνίζεται να απελευθερωθεί από τον ασφυκτικό κλοιό για να ανασάνει ελεύθερα, να διατηρήσει το δικαίωμα να ζει χωρίς δυνάστες. Στο βωμό της δημιουργίας ενός μελλοντικού υπερανθρώπου, η ωμότητα επιδιώκει τη δικαίωση χωρίς ίχνος ενοχής, καθώς το θύμα υπερασπίζεται το δικαίωμα στη ζωή και δεν αποδέχεται τη βίαιη και ανήθικη μετατροπή του ανυπόφορου σε υποφερτό.

Κάθε στιγμή οι ήρωες βυθίζονται στη μαύρη τρύπα της σύγχρονης κοινωνίας, το παράλογο και η λογική εμπλέκονται σε δραματικά αδιέξοδο διάλογο, οδηγώντας με μαθηματική ακρίβεια στο τραγικό φινάλε.

Όχι, η κάθαρση δεν επέρχεται και η αλήθεια δεν θριαμβεύει. Το σκοτάδι απλώνεται και η διαδρομή μέχρι την επικράτηση του φωτός είναι ακόμα πολύ μακρινή και επώδυνη.

 

Η παράσταση ως συνολική εικόνα:

Ο Θανάσης Τριαρίδης, για μια ακόμα φορά ανατρεπτικός και ακραίος, χειριστής άριστος του θεατρικού λόγου, αποφασίζει να μη μας χαϊδέψει  τα αυτιά και να μην κάνει τα πικρά γλυκά. Αντίθετα, απογυμνώνει τη σκληρή πραγματικότητα από τις ωραιοποιήσεις και την εύπεπτη μυθοπλασία, σφυροκοπώντας μας με κάθε του λέξη και κάθε του νόημα με ερωτήματα που ζητούν άμεσα ειλικρινείς απαντήσεις, αν θέλουμε ο πλανήτης μας να γίνει επιτέλους ανθρώπινος. Εκπέμπει μηνύματα προς κάθε κατεύθυνση και "ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω". Το κείμενό του δεν είναι έκρηξη οργής, είναι κραυγή αγωνίας για την ανθρωπότητα, είναι ηχηρή κωδωνοκρουσία που καλεί σε αφύπνιση και εγρήγορση, είναι η φωνή της συνείδησης που μας καλεί να ξυπνήσουμε από τη χειμερία νάρκη των αισθήσεων και των συναισθημάτων, από το "όλα καλά", όταν όλα είναι ένα τερατώδες λάθος. Ειδάλλως, θα πάρουμε τον δρόμο του δικού του Μένγκελε και με δική μας ευθύνη θα γίνουμε όλοι καθ' ομοίωση δημιουργήματά του. Το κακό ελαύνει και δεν είμαστε άμοιροι ευθυνών.

Η Βάνα Πεφάνη, με την πολύτιμη αρωγή της Ελένης Τζαβάρα, επωμίζεται το βαρύ φορτίο της μεταφοράς επί σκηνής ενός έργου ιδιαίτερης ιδεολογικής και πολιτικής σημασίας. Αναλαμβάνει την ευθύνη της μετάδοσης στο κοινό των πυκνών ανθρωπίνων μηνυμάτων που ξεπηδούν μέσα από κάθε φράση των χαρακτήρων. Και το πετυχαίνει από την αρχή μέχρι το τέλος, τοποθετώντας τους ήρωές της, δυο κοινούς θνητούς, μέσα σε ένα αφαιρετικό σκηνικό και αφήνοντάς τους σαν μονομάχους στην αρένα να κραυγάσουν τις αλήθειες τους, να ματώσουν, να νικήσουν ή να νικηθούν. Γιατί στο τέλος υπάρχει χώρος μόνο για τον ένα. Όπως ακριβώς συμβαίνει και στη δεινή πραγματικότητα που καθημερινά βιώνουμε. Η Βάνα Πεφάνη εικονοποιεί τη ζωή επί σκηνής. Μας αποκαλύπτει την τραγική και αποκρουστική αλήθεια της ανισορροπίας και της φασαρίας που κάθε στιγμή μας κατακλύζει δίχως νόημα, δίχως επικοινωνία, δίχως προοπτική για ευοίωνο μέλλον. Συγκλονιστική η φράση που ακούγεται στο τέλος: "Ούτε αυτοί ξέφυγαν".

Ο Γιώργος Νάσιος (Μένγκελε) είναι ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας που γίνεται η ενσάρκωση του άκαμπτου, άτεγκτου, εμμονικού και αμετανόητου τέρατος. Πόσο αξιοθαύμαστα μεταπίπτει από τη μια κατάσταση στην άλλη, πόσο το «ανθρωπάκι» μεταμορφώνεται σε «γίγαντα», πόσο η πανοπλία της εξουσίας μεταλλάσσει τον ταπεινό δημόσιο υπάλληλο και αφήνει αχαλίνωτο το υπερτροφικό εγώ του. Πόσο πειστικά βλέπουμε η ηρεμία και χαλαρότητα να μετατρέπονται σε ανυποχώρητη σκληρότητα και κτηνωδία. Αληθινός πέρα για πέρα σε κάθε του λέξη, κίνηση και έκφραση.

Η Εύα Πιάδη (Εσθήρ) είναι η προσωποποίηση της εύθραυστης και ευάλωτης νεότητας. Με έντονες συναισθηματικές διακυμάνσεις, άλλοτε με ορμητικότητα και άλλοτε με αποφασιστικότητα, κάποτε με ξέχειλη οργή, ετοιμοπόλεμη, φωνάζει την αλήθεια της, μάχεται μέχρις εσχάτων, πληγώνει και πληγώνεται και, ασυμβίβαστη και ανυπότακτη, προτιμά την αυτοχειρία από τον συμβιβασμό με την απανθρωπιά και την ταπείνωση.

Ο Orestis συμμετέχει επί σκηνής με τις μουσικές του παρεμβολές, που κάθε φορά αντανακλούν τον συναισθηματικό κόσμο των επί σκηνής δρώντων, εισβάλλει ως φυσική αναστάτωση, συμμετέχει στις αλληλοδιάδοχες εκρήξεις εκατέρωθεν και συμβάλλει καθοριστικά στην ακατάπαυστα ηλεκτροφόρα ατμόσφαιρα.

Το λιτό υπαινικτικό σκηνικό και οι ενδυματολογικές επιλογές του Γιώργου Λυντζέρη εναρμονίζονται πλήρως με το κλίμα που επικρατεί και δρουν υποστηρικτικά στο συνολικό αισθητικό αποτέλεσμα.

Οι φωτισμοί του Γιώργου Τσιτσίγκου συμμετέχουν αθόρυβα αλλά αποτελεσματικά σε όλη τη διάρκεια της παράστασης, Οι επιλεγμένες γωνίες και οι προβολές των σκιών ενεργοποιούν τη σιωπηλή ένταση σε κρίσιμα σημεία του έργου.

Η διδασκαλία της κίνησης από τον Στάθη Τζουβάρα συνοδοιπορεί με τη σκηνοθετική ματιά, δημιουργώντας ένα στιβαρό πλέγμα εκφοράς λόγου και σωματικής ενέργειας.

 

Εν κατακλείδι, είναι ευεργέτημα για το ελληνικό θέατρο να ανεβαίνουν παραστάσεις με σαφές κοινωνικό μήνυμα, με ευκρινή σκηνοθετική ματιά, με ερμηνείες προσωπικού στίγματος, που φεύγοντας το κοινό από την αίθουσα θα παίρνει μαζί του αλήθειες της ζωής ως τροφή για σκέψη, έστω και με έναν κόμπο στον λαιμό ή με σφιγμένο στομάχι. Για να συνεχίσουμε να υπάρχουμε όχι μόνο ως ζωντανοί οργανισμοί, αλλά και ως έλλογα όντα.

Συντελεστές:

Κείμενο: Θανάσης Τριαρίδης

Σκηνοθεσία: Βάνα Πεφάνη

Σκηνικά-κοστούμια: Γιώργος Λυντζέρης

Music and Live Textures: ORESTIS

Φωτισμοί: Γιώργος Τσιτσίγκος

Κινησιολογία: Στάθης Τζουβάρας

Βοηθός σκηνοθέτη-δημιουργικό αφίσας: Ελένη Τζαβάρα

Επικοινωνία: Γιώτα Δημητριάδη

Φωτογραφίες αφίσας: Renee Revah

Παίζουν: Γιώργος Νάσιος - Εύα Πιάδη

Music and Live Textures: ORESTIS

 

Πληροφορίες:

Από 13, 14,15, 20,21 και 22 Οκτωβρίου στο Θέατρο ΠΛΥΦΑ

Ώρα έναρξης: 21:00 – Διάρκεια 95 λεπτά

Τιμές εισιτηρίων: 16 κανονικό, 12 (φοιτητικό, ανέργων, άνω των 65,ομαδικά εισιτήρια).

Προπώληση: «ΜΕΝΓΚΕΛΕ» του Θανάση Τριαρίδη :: TicketServices.gr

Κατάλληλο άνω των 16

ΠΛΥΦΑ: Κορυτσάς 39, Αθήνα

Πηγή πρώτης δημοσίευσης: Ο "Μένγκελε" στο Literature.gr