Έξι μικρά ποιήματα

 

Έξι μικρά ποιήματα

 

Χέρια από βελούδο

γλιστρούν στο υγρό χώμα.

Η λάσπη υπάρχει παντού.

*

Τα όνειρα αυτοκτονούν

κάθε πρωί από το μπαλκόνι

καθώς τινάζω τα σεντόνια.

*

Όταν του γυρίζεις την πλάτη,

ο έρωτας δεν αστειεύεται.

Με μια σπρωξιά σε ρίχνει κάτω. 

*

Σαν κύματα τραυματισμένα

κυλούν οι ιστορίες των ψαράδων

μέσα από τα τίμια δάχτυλά τους.

*

Είναι κι εκείνο το βαπόρι

που φτερουγίζει μεσοπέλαγα.

Πληγή ο καπνός του για τους στεριανούς.

*

Είναι κι εκείνο το άδειο σακάκι

στο σκουριασμένο καρφί

που κάθε βράδυ κλαίει.

 

© Δημήτρης Φιλελές

Killing Godot - του N. Kazan σε σκηνοθεσία Ν. Καμτσή στο θέατρο «Τόπος Αλλού»

 

Killing Godot - του Nicholas Kazan

σε σκηνοθεσία Νίκου Καμτσή στο θέατρο «Τόπος Αλλού»

 

Σε παγκόσμια πρώτη παρακολουθήσαμε την πρεμιέρα του έργου «Killing Godot» του Nicholas Kazan, στο θέατρο «Τόπος Αλλού», σε σκηνοθεσία Νίκου Καμτσή, ερμηνευμένο από τον ίδιο, τον Δημήτρη Φραγκιόγλου και σε ρόλο ανατρεπτικό την performer Ναταλί Φλουρή.

 

Η υπόθεση:

Στην μετά-Μπέκετ εποχή οι ηθοποιοί που υποδύονται τους ήρωες του έργου του «Περιμένοντας τον Γκοντό», τον Βλαντιμίρ και τον Εστραγκόν, εξακολουθούν να παραμένουν στην ίδια σκηνή για εβδομήντα ολόκληρα χρόνια. Και είναι το ίδιο άβουλοι, χαοτικοί και αναποφάσιστοι, διατηρώντας ακόμα την ελπίδα ότι με κάποια μορφή -άντρα, γυναίκας ή κάποιου άλλου πλάσματος- ο Γκοντό επιτέλους θα εμφανιστεί. Κατά τη διάρκεια της μακράς αναμονής και των αδιέξοδων μεταξύ τους συζητήσεων, εμφανίζεται ο Μπέκετ, ο οποίος τους θέτει ερωτήματα και αναπτύσσει προβληματισμούς, στους οποίους οι ήρωες προσπαθούν, αλλά αδυνατούν ή αποφεύγουν να απαντήσουν. Και ενώ η προσμονή παραμένει άκαρπη, στη σκηνή εμφανίζεται μια γυναίκα που ανατρέπει τα δεδομένα και τους αφήνει κυριολεκτικά άναυδους όταν φαίνεται να γνωρίζει τον Γκοντό. Άρα ο Γκοντό υπάρχει, αλλά διά βίου τους απαξιώνει. Ή μήπως όχι; Είναι τόσο ασήμαντοι, όσο ούτε και οι ίδιοι μπορούν να διανοηθούν; Ή μήπως όχι; Αξίζει τον κόπο να περιμένουν κάποιον που τόσο έχει αργήσει; Και αν εμφανιστεί, θα έχει άραγε κάτι να τους προσφέρει;

Ο Μπέκετ όμως εξακολουθεί να παρεμβαίνει και να τους υπενθυμίζει ότι ως ηθοποιοί οφείλουν να δώσουν μια λύση προς τέρψη και ικανοποίηση του κοινού. Ο χρόνος τους τελειώνει και πρέπει να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Ο δισταγμός και η αβεβαιότητα, τους βεβαιώνει ο συγγραφέας, δεν είναι καλοί σύμβουλοι και μόνο σε βάρος τους λειτουργούν.

Μέχρι που «ανακαλύπτουν» ότι ο Γκοντό βρισκόταν πάντα μαζί τους, κρυμμένος στον κορμό ενός δέντρου τους παρακολουθούσε σιωπηλός και αθέατος. Αυτή είναι η σπίθα που πυροδοτεί τον εκρηκτικό μηχανισμό των συνειδήσεων τους. Ο Γκοντό δεν έχει πλέον λόγο ύπαρξης για αυτούς. Ο Γκοντό πρέπει να εκλείψει. Ο Γκοντό πρέπει να καταστραφεί από τα ίδια τους τα χέρια. Και όταν πλέον βρίσκουν το θάρρος και αποκτούν την πεποίθηση ότι πρέπει να κάνουν τη σκέψη πράξη, έρχεται και η οριστική λύτρωσή τους.

Και ενώ η αυλαία πέφτει, η απορία για την ταυτότητα του Γκοντό -όπως και στο έργο του Μπέκετ- παραμένει αναπάντητη και επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες. Μήπως τελικά σε κάθε έναν μας υποβόσκει ένας μικρός ή μεγάλος Γκοντό; Μήπως πρόκειται για τον απόλυτο συμβολισμό της προσμονής; Μήπως είναι η άφωνη δήλωση υποταγής στα γεγονότα ή στο πεπρωμένο, που του δίνουμε χώρο να μας συμπαρασύρει στο ορμητικό ρεύμα του σαν αθέλητους άψυχους ταξιδιώτες; 

Μπορεί όμως να είναι και η ευκαιρία μας να αντικρίσουμε κατάματα την πραγματικότητα, να κάνουμε την προσωπική μας επανάσταση, να ορίσουμε εμείς τη διάσταση του χρόνου και μέσα από τη δράση να βιώσουμε την αλήθεια της ζωής.

 

Η παράσταση ως συνολική εικόνα:

Ευτυχή συγκυρία αποτελεί η συνάντηση δύο ανθρώπων της Τέχνης που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στο θεατρικό σύμπαν του Μπέκετ. Ο Nicholas Kazan γράφει ένα κείμενο, το οποίο αποτελεί μετεξέλιξη της σκέψης του μεγάλου δραματουργού, κινείται στην ίδια γραμμή πλεύσης, αλλά ταυτόχρονα επιχειρεί να αποσχιστεί και να κάνει τη δική του πρόταση, δίνοντας παράλληλα αφορμή για να ανοίξει ένας νέος κύκλος συζητήσεων.

Ο Νίκος Καμτσής, που δρα ως θεατρικό πολυεργαλείο, έχει ως πρώτο κατά σειρά μέλημα την εύστοχη απόδοση του πρωτότυπου κειμένου στην ελληνική γλώσσα. Και πάνω σ’ αυτό δομεί την πρωτοποριακή σκηνοθετική του οπτική, εναρμονίζοντας και συγχωνεύοντας την κλασική με τη σύγχρονη μορφή. Φροντίζει όσα λέγονται και συμβαίνουν να θεωρούνται απολύτως φυσιολογικά, καθώς η μαύρη κωμωδία συναντά το θέατρο του παραλόγου και συμπορεύονται χωρίς ο θεατής να ξενίζεται, αλλά αντίθετα να παρακολουθεί με ενδιαφέρον.

Συμπληρωματικά, η λειτουργική χρήση της τεχνητής νοημοσύνης είναι ένα ευφυές σκηνοθετικό εύρημα που όχι μόνο προκαλεί ευχάριστη έκπληξη στο κοινό, αλλά δρα ευεργετικά στην εξέλιξη της πλοκής σε όλη τη διάρκεια της παράστασης.

Βοηθός στο σκηνοθετικό έργο ο Μανώλης Γλαντζίνας.

Εξαιρετικά σημαντική η συμβολή της Μίκας Πανάγου, που υλοποιεί τη συμβολική σκηνική εικόνα σε συνδυασμό με την ενδυματολογική επιμέλεια. Βαλίτσες ανοιχτές σαν χοάνες μνήμης που καταβροχθίζουν όσα ταξίδια δεν πραγματοποιήθηκαν. Ρολόγια που καλπάζουν στον ρυθμό του αδηφάγου χρόνου. Οθόνες που συνδέουν το παρελθόν με το παρόν. Και ένα δέντρο· πηγή ζωής ή απώλειας;

Ως προς τις ενδυματολογικές επιλογές, σημειώνουμε ότι προσθέτουν εξαρχής μια υποδόρια νότα αισιοδοξίας.

Αξιοθαύμαστη ασφαλώς και η κατασκευαστική επιδεξιότητα της Ιωάννας  Καραγιώργου.

Πολύτιμη και η τεχνολογική συνεισφορά του Ανδρέα Τυρανόπουλου στο video-maping.

Οι φωτισμοί του Άγγελου Χότζα (σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη) είναι άψογα συντονισμένοι με το κλίμα που επικρατεί, αποτελούν ενεργό μέρος της δράσης και συμβαδίζουν αθόρυβα με τον βηματισμό των ηθοποιών σε όλη τη διάρκεια της παράστασης.

Η μουσική (Gothany Bay) υπάρχει παντού και συμμετέχει ενεργά, ακολουθώντας πιστά τον παλμό και τον ρυθμό όσων διαδραματίζονται επί σκηνής.

 

Οι ερμηνείες:

Ο Νίκος Καμτσής και ο Δημήτρης Φραγκιόγλου μας προσφέρουν άφθονο μαύρο χιούμορ και διαπεραστική ειρωνεία, έχοντας μια εξαιρετική μεταξύ τους χημεία με αδιάκοπους λεκτικούς διαξιφισμούς μέσα σε έναν αποκλειστικά δικό τους κόσμο.

Ο Νίκος Καμτσής ξεδιπλώνει με χαρακτηριστική άνεση το υποκριτικό του ταλέντο, ενσαρκώνει ένα άτομο αφελές που παραλογίζεται, αλλά κινείται πάντα με ασφάλεια στα όρια της δικής του λογικής, αδιαφορεί για τη σπατάλη του χρόνου -στον βαθμό που μπορεί να την κατανοήσει-, αλλά και μεταμορφώνεται μέσα σε λίγες στιγμές σε έναν αποφασιστικό άνθρωπο, σαν από καιρό έτοιμο να ξεπεράσει τα όριά του.

Ο Δημήτρης Φραγκιόγλου είναι κυριολεκτικά το έτερο του ήμισυ, ώστε όταν ο ένας κόβει, ο άλλος ράβει. Με γνώση και εμπειρία, με βήμα σταθερό και σίγουρο, μπορεί άλλοτε να γίνεται και άλλοτε να είναι ο ρόλος, με παρουσία πληθωρική, με πηγαίο αυθορμητισμό, παραμένοντας μέχρι τέλους συμμέτοχος στη ματαιότητα της προσμονής, στις άκαρπες αναζητήσεις, αλλά και στη γενναία λυτρωτική απόφαση.

Η  Ναταλί Φλουρή είναι μια δυναμική παρουσία που εισβάλλει με αυτοπεποίθηση στη σκηνή και ανατρέπει τα δεδομένα. Είναι όμως και το «άρωμα γυναίκας» που δεν περνά απαρατήρητο, η υπόμνηση της ομορφιάς της ζωής, αλλά και η ενσάρκωση της τρυφερότητας και της κατανόησης, που δρα καταπραϋντικά στις πιο κρίσιμες στιγμές.

 

Εν κατακλείδι, παρακολουθήσαμε την εισαγωγική παράσταση στη μετά-Μπέκετ εποχή· μια παράσταση με ιδιαίτερο στίγμα, που αναμένεται να γίνει αφορμή για την έναρξη ενός νέου κύκλου προσεγγίσεων του έργου του Ιρλανδού δραματουργού και να βάλει την προσωπική της σφραγίδα στα θεατρικά δρώμενα εντός και -θέλουμε να πιστεύουμε- εκτός ελληνικών ορίων.

 

Η ταυτότητα της παράστασης:

 

Συγγραφέας: Νίκολας Καζάν

Σκηνοθεσία: Νίκος Καμτσής

Βοηθός σκηνοθέτη: Μανώλης Γλαντζίνας

Πρωταγωνιστούν: Δημήτρης Φραγκιόγλου, Νίκος Καμτσής

Μαζί τους η performer Ναταλί Φλουρή

Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Νίκος Καμτσής

Σκηνικό-Κοστούμια: Μίκα Πανάγου

Φωτισμοί : Άγγελος Χότζα - Νίκος Καμτσής

Video-maping: Ανδρέας Τυρανόπουλος

Μουσική επιμέλεια-Sound editing: Gothany Bay

Επικοινωνία: Wewill–Βάσω Σωτηρίου

Σκηνικά αντικείμενα και κατασκευές: Ιωάννα Καραγιώργου

Φωτογραφίες: Γιώργος Κρίκος

 

ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΠΟΣ ΑΛΛΟΥ, Κεφαλληνίας 17 & Κυκλάδων, Κυψέλη

Aπό 21 Νοεμβρίου 2025 έως 10 Ιανουαρίου 2026

Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή 20:30

Τιμές εισιτηρίων: 18 ευρώ, άνω των 65: 15, Φοιτητικό/νεανικό: 12 ευρώ

 

 Πηγή 1ης δημοσίευσης: Killing Godot στο Fractal

«Όπως σας αρέσει» – του Ουίλιαμ Σαίξπηρ στο θέατρο Αλκμήνη

 

«Όπως σας αρέσει» – του Ουίλιαμ Σαίξπηρ

στο θέατρο Αλκμήνη

 

Θεατρική κριτική του Δημήτρη Φιλελέ

 

Εισαγωγικά:

Η πολυπρόσωπη κωμωδία του Ουίλιαμ Σαίξπηρ «Όπως σας αρέσει» γράφτηκε στην εκπνοή του 16^ου αιώνα (1599) και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά, κατά τις – ανεπιβεβαίωτες– πληροφορίες, το 1603. Η πρώτη δημοσίευσή της έγινε στο First Folio το 1623, εφτά χρόνια μετά τον θάνατό του. Παρότι το έργο δεν θεωρείται από τα πιο σημαντικά του κορυφαίου Άγγλου δραματουργού, έχει ερμηνευτεί θεατρικά και κινηματογραφικά από παγκόσμιου βεληνεκούς ηθοποιούς και έχει αγαπηθεί πολύ από το κοινό. Είναι προφανές ότι στην περίπτωση αυτή, όπως και σε πολλές άλλες, η λογοτεχνική κριτική βρίσκεται σε αναντιστοιχία με το κοινό αίσθημα, που είναι και ο φυσικός αποδέκτης αλλά και κριτής της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

 

Η πρωτότυπη κλασική υπόθεση:

Σε ένα φανταστικό γαλλικό δουκάτο τοποθετεί την ιστορία του ο κορυφαίος Άγγλος δραματουργός, όπου ο Φρειδερίκος, σφετεριστής του θρόνου, διώχνει από το παλάτι και την ανιψιά του, τη Ροζαλίντα. Μαζί της δραπετεύει και η κόρη του, η Σίλια. Τις δύο κοπέλες ακολουθεί ο γελωτοποιός Τατσστόουν.

Παράλληλα, ο Ορλάντο, ένας νεαρός αριστοκράτης ερωτευμένος με τη Ροζαλίντα, φεύγει από το πατρικό σπίτι εξαιτίας της κακής συμπεριφοράς του πρωτότοκου αδελφού του, του Όλιβερ. Τον ακολουθεί ο πιστός γέρος υπηρέτης του, ο Άνταμ.

Ο Ορλάντο και ο Άνταμ φτάνουν στο δάσος του Άρντεν και ζουν μαζί με τον εξόριστο δούκα και τους ακολούθους του, μεταξύ των οποίων και ο Ιάκωβος ο Μελαγχολικός (ταυτίζεται με τη θεϊκή παρουσία). Στο ίδιο μέρος φτάνουν και η Ροζαλίντα (μεταμφιεσμένη σε αγόρι με το όνομα Γανυμήδης) με τη Σίλια (ντυμένη σαν φτωχοκόριτσο με το όνομα Αλιένα).

Ο Ορλάντο χαράζει ποιήματα με το όνομα της αγαπημένης του στα δέντρα του δάσους και εκείνη, επίσης ερωτευμένη, εμφανίζεται ως Γανυμήδης, τον μυεί στα μυστικά του έρωτα, αλλά και τον υποβάλλει σε ένα παιχνίδι ερωτικής δοκιμασίας.

Παράλληλα ένα ερωτικό γαϊτανάκι βρίσκεται σε εξέλιξη:  Ο Σίλβιος είναι ερωτευμένος με τη Φοίβη, αλλά αυτή ερωτεύεται τον Γανυμήδη. Ο Τατσστόουν είναι ερωτευμένος με την Όντρεϊ, την οποία μάταια ο Γουίλιαμ προσπαθεί να κερδίσει. Τελικά, οι ενδιαφερόμενοι συναντιούνται σε μια προσπάθεια να λύσουν τα προβλήματά τους και να αποφασίσουν ποιος θα παντρευτεί ποια.

Και να που οι αντιξοότητες λειτουργούν ως από μηχανής θεός. Λίγο αργότερα ο Ορλάντο σώζει τον αδελφό του, Όλιβερ, από μια λέαινα στο δάσος, που μετανιώνει για την άκαρδη συμπεριφορά του. Ούτε αυτός γλιτώνει από τα βέλη του έρωτα και ερωτεύεται την Αλιένα (δηλαδή τη Σίλια).

Όταν, στο τέλος, αποκαλύπτεται η αληθινή ταυτότητα των δύο κοριτσιών, τα πράγματα μπαίνουν οριστικά στη θέση τους. Ο έρωτας είναι ο τελικός νικητής και τα ζευγάρια ενώνονται με τα δεσμά του γάμου. Ο Φρειδερίκος μετανοεί επίσης και παραδίδει τον θρόνο στον νόμιμο κάτοχό του. Όλοι μαζί θα ζήσουν πλέον στο παλάτι.

Μόνο ο Ιάκωβος ο Μελαγχολικός παραμένει μόνος του στο δάσος, μακριά από τα εγκόσμια, και επιμένει ότι «όλος ο κόσμος είναι μια σκηνή και όλοι οι άνδρες και οι γυναίκες απλά ηθοποιοί», αφήνοντας να πλανάται αναπάντητο το ερώτημα της διανομής των ρόλων αλλά και των ορίων αυτοσχεδιασμού που έχουν οι άνθρωποι– ηθοποιοί.

 

Η παράσταση ως συνολική εικόνα:

Η διαχρονικότητα της θεματολογίας του Σαίξπηρ δεν είναι πάντοτε από μόνη της αρκετή, ώστε τα έργα να παραμένουν ελκυστικά για το σημερινό φιλοθεάμον κοινό. Χρειάζεται πλέον μια συνολικά σύγχρονη –όχι εκσυγχρονιστική– ματιά, ώστε τα μηνύματα να μεταδοθούν με τους σύγχρονους κώδικες επικοινωνίας, για να μπορούν να γίνουν εύληπτα αλλά και αρεστά.

Αυτό ακριβώς πετυχαίνει ολοκληρωτικά ο νεαρός ταλαντούχος σκηνοθέτης Γιάννης Κόκας μαζί με την τριάδα των άξιων –εκ του αποτελέσματος– βοηθών του (Βαγγέλης Αμπατζής, Ελένη Πανοπούλου και Μαριντίνα Παρασκευά). Αληθεύει ότι έχει στα χέρια του μια εξαιρετικά προσεγμένη απόδοση του έργου στα ελληνικά από τον Σάββα Στρούμπο, ένα υψηλής ποιότητας κείμενο που επί της ουσίας μοιάζει σαν να είναι γραμμένο σήμερα. Και αυτό ακριβώς χρειάζεται και χρησιμοποιεί ως πρωταρχικό εργαλείο για την υλοποίηση του σκηνοθετικού του οράματος. Στη συνέχεια αφαιρεί τα σκηνικά και τις ενδυμασίες, αφαιρώντας ουσιαστικά τον ασφυκτικό εντοπισμό της δράσης σε συγκεκριμένο χρόνο. Ενώ διατηρεί το πλήρες κείμενο, εμπιστεύεται τον αρχικό πολυπρόσωπο θίασο των πάνω από είκοσι (μικρών και μεγάλων) ρόλων σε δύο μόνο ηθοποιούς, που καλούνται να δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό, ώστε να μεταφέρουν στο κοινό όχι κυρίως το εύρος, αλλά την ουσία του θεατρικού λόγου. Αυτό είναι, κατά την άποψη του γράφοντος, το στοίχημα που κερδήθηκε και έδωσε στο κοινό μια εμπνευσμένη και αριστοτεχνική θεατρική ερμηνεία και παράσταση συνολικά. Ενώ (χωρίς άλλη αποκάλυψη για να μη χαθεί η μαγεία της στιγμής) το ευρηματικό τέλος –που μοιάζει με την αόρατη κλωστή που ενώνει το παρελθόν με το παρόν, σχολιάζοντας με τρόπο ποιητικό το βαθύτερο νόημα της ανθρώπινης ύπαρξης– αφήνει στους θεατές τη γεύση και την ουσία της πραγματικής ζωής.

Η απαιτητική σκηνοθετική άποψη ενισχύεται από τη χορογραφική διδασκαλία της Λιλιάνας Κρυσταλλίδου, που κατορθώνει να μεταμορφώσει το ερμηνευτικό δίδυμο σε έμπειρους χορευτές, έτοιμους ανά πάσα στιγμή να μεταπηδήσουν από την υποκριτική στην τέχνη του χορού.

Εξίσου σημαντική και η φωνητική διδασκαλία από την Ιόλη Σιφονιού, που καθοδηγεί τους ερμηνευτές όχι μόνο να είναι φωνητικά σωστοί, αλλά να συναρπάζουν το κοινό με την τραγουδιστική τους ευχέρεια.

Ο Χρήστος Παπαδόπουλος συνθέτει, αλλά και επιλέγει μουσικές που συμπλέουν με τη σύγχρονη αντίληψη παρουσίασης του έργου και είναι κατάλληλα τοποθετημένες χρονικά, τόσο που να προκαλούν ευχάριστη αίσθηση στον θεατή.

Τέλος, οι φωτισμοί συμβάλλουν με τον δικό τους αθόρυβο αλλά ουσιαστικό τρόπο στη δημιουργία της απαιτούμενης ατμόσφαιρας μέσα στην οποία εκτυλίσσεται η δράση επί σκηνής.

 

Οι ερμηνείες:

Το δίδυμο της Αιλιάνας Μαρκάκη και του Γιάννη Βασιλώττου δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας. Τα σώματά και των δύο γίνονται οχήματα που κινούνται με ταχύτητες –αν υπήρχε όριο– πάνω από το όριο ασφαλείας, διαθέτουν κίνηση αιλουροειδούς καθώς οι αλλεπάλληλες μετατοπίσεις τους γίνονται αστραπιαία, ενώ παράλληλα με απίστευτη υποκριτική δεινότητα μαζί με την αλλαγή θέσης και ρόλου, αλλάζει και ο ψυχισμός τους με χαμαιλεόντια προσαρμοστικότητα. Αλλά δεν σταματούν εκεί. Χορεύουν και τραγουδούν σαν επαγγελματίες του είδους, αλλάζουν φωνή και διάθεση με την ίδια ευκολία που μετασχηματίζονται σε ζώα που βγάζουν κραυγές, η παντομίμα τους είναι ευφάνταστη και άκρως ελκυστική, ενώ το εκρηκτικό ερμηνευτικό τους ταλέντο, με την αμεσότητα του, μαγνητίζει το κοινό, με το οποίο συνομιλούν διαρκώς οπτικά και συναισθηματικά. Επιπλέον, η φυσικότητα με την οποία αντιμετωπίζουν τους πολλαπλούς ρόλους, αναδίδει και την αίσθηση του πηγαίου χιούμορ και η ευφυής κωμικότητα προκαλεί το αβίαστο γέλιο των θεατών. Εξίσου αξιοθαύμαστοι και οι δύο νεαροί ηθοποιοί, που έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους ενσαρκώνοντας τους ήρωες με πειστικότητα και εκτός από τις πολλές στιγμές γέλιου, μας χάρισαν αντίστοιχα πολλές στιγμές αυθόρμητης συγκινησιακής φόρτισης. Επιβράβευσή τους οι επευφημίες και ο θαυμασμός του κοινού.

 

Συνοψίζοντας, θεωρούμε ότι πρόκειται για ένα από τα πιο αξιόλογα θεατρικά εγχειρήματα στον τομέα της κωμωδίας για την τρέχουσα περίοδο, που συνοδεύεται από  τον αέρα της ανανέωσης που φυσά στο σύγχρονο ελληνικό θέατρο. Είναι η ζωντανή απόδειξη ότι υπάρχει η δυνατότητα να δώσουμε νέα ελκυστική μορφή στην κλασική δημιουργία χωρίς ακρότητες και με σεβασμό στον δημιουργό του πρωτογενούς υλικού, ώστε να γίνει κτήμα και του νεαρότερου ηλικιακά κοινού.

Το θερμό χειροκρότημα που ακούστηκε στην αίθουσα αλλά και τα πολλά και ευμενή σχόλια μετά το τέλος της παράστασης συνηγορούν υπέρ αυτής της άποψης. 

 

Η ταυτότητα της παράστασης:

 

Συγγραφέας: William Shakespeare

Μετάφραση: Σάββας Στρούμπος

Σκηνοθεσία: Γιάννης Κόκας

Βοηθοί Σκηνοθεσίας: Βαγγέλης Αμπατζής, Ελένη Πανοπούλου, Μαριντίνα Παρασκευά

Χορογραφίες: Λιλιάνα Κρυσταλλίδου

Πρωτότυπη Μουσική: Χρήστος Παπαδόπουλος

Διδασκαλία τραγουδιού: Ιόλη Σιφονιού

Επικοινωνία: Νατάσα Παππά

Γραφιστική επιμέλεια & Φωτογραφίες/trailer: Άγγελος Μπάλλας, Λυδία Καλαμάντη

Παραγωγή: ALBATROS THEATER A.M.K.E

 

Παίζουν οι ηθοποιοί:

Γιάννης Βασιλώττος, Αιλιάνα Μαρκάκη

 

Πληροφορίες παράστασης

Ημέρα & Ώρα Παραστάσεων: κάθε Τετάρτη στις 19.00

Διάρκεια: 75 λεπτά

Εισιτήρια: Κανονικό: 12 ευρώ | Μειωμένο (φοιτητικό, ανέργων, ΑΜΕΑ): 10 ευρώ

Ειδικές τιμές για σχολεία και γκρουπ κατόπιν επικοινωνίας

Προπώληση εισιτηρίων:

Ταμείο του θεάτρου Αλκμήνη, τηλεφωνικές κρατήσεις στο 210 3428650

Ηλεκτρονικά στο www.more.com:

https://www.more.com/gr-el/tickets/theater/opos-sas-aresei-1/

 

Πληροφορίες χώρου

Θέατρο ΑΛΚΜΗΝΗ, Αλκμήνης 8-12, Κάτω Πετράλωνα

Μετρό: Στάση Κεραμεικός, Τρόλεϋ: 21 Στάση ΚΑΜΠΑ,

ΟΑΣΑ: 049,815,838,914,Γ18 Στάση ΚΑΜΠΑ, 035 Στάση ΙΚΑ

Το Θέατρο Αλκμήνη είναι προσβάσιμο στα Άτομα με ειδικές Ανάγκες.

Πηγή 1ης δημοσίευσης: "Όπως σας αρέσει" στο fractal

                                                  

 

"Το Φίλεμα" του Μάνου Κουνουγάκη

 

Το «Φίλεμα» του Μάνου Κουνουγάκη

σε σκηνοθεσία Λίνας Αλτιπαρμάκη στο Θέατρο Άβατον

 

Θεατρική κριτική του Δημήτρη Φιλελέ

 

Ο Μάνος Κουνουγάκης (κείμενο) και η Λίνα Αλτιπαρμάκη (σκηνοθεσία) ενώνουν τις δυνάμεις τους και μας παρουσιάζουν τη θεατρική παράσταση «Το φίλεμα» στο θέατρο Άβατον στο Γκάζι. Μέσα από τις στάχτες και τα ερείπια που αφήνει πίσω της η λαίλαπα του πολέμου, σκαλίζουν την ανθρώπινη φύση, αναζητώντας τα ελάχιστα εναπομείναντα ψήγματα ανθρωπιάς που μπορούν να μας απαλλάξουν από τα ζωώδη ένστικτα και να δημιουργήσουν ανάχωμα στους ποταμούς αίματος που απειλούν να πνίξουν κάθε υψηλό ιδανικό.

 

Η υπόθεση:

Η εκτέλεση είκοσι πέντε πατριωτών από τους Γερμανούς κατακτητές σε ένα χωριό της Κρήτης αποτελεί το κίνητρο για την καταγραφή των γεγονότων που προηγήθηκαν, αλλά και εκείνων που ακολούθησαν. Η μυθοπλασία συναντά την ιστορία, το υποκειμενικό στοιχείο συγχωνεύεται με την αντικειμενικότητα, το επιμέρους δημιουργεί το δικό του όλον, οι διαφορετικοί χαρακτήρες συνυπάρχουν γύρω από το ίδιο τραπέζι, οι ηθικές αξίες συγκρούονται τόσο με τα φλογισμένα συναισθήματα όσο και με την κρατούσα νομιμότητα. Νικητές και νικημένοι, θύματα και θύτες εναλλάσσονται σε όλη τη διάρκεια της πλοκής και καθένας αναλαμβάνει τελικά τις ευθύνες του τόσο στα στενά πλαίσια της τοπικής κοινωνίας όσο και απέναντι στο μέλλον που θα κληροδοτήσει στις επόμενες γενιές.

Στο καφενείο του χωριού που πρόκειται να παραδοθεί στις φλόγες, ο ιδιοκτήτης Γιόζεφ, εβραϊκής καταγωγής, πιστός στον απαράβατο και ιερό νόμο της φιλοξενίας, φιλεύει τους Γερμανούς αξιωματικούς και τον προδότη συγχωριανό παρά τις αντιρρήσεις της συζύγου του, της Άννας, που θέλει να τους δηλητηριάσει για να αποτραπεί η καταστροφή. Το ίδιο γεγονός επαναλαμβάνεται και στο επόμενο χωριό που στήνουν και πάλι το καφενείο τους. Παρά τον εξευτελισμό που υφίσταται ο Γιόζεφ από τον προδότη του χωριού, η τυχαία αναφορά σε ένα ακραίο περιστατικό, αναζωπυρώνει τα ανθρώπινα συναισθήματα του Γερμανού διοικητή, δίνοντας την ευκαιρία στον «υπάνθρωπο» Γιόζεφ να σώσει από την εκτέλεση, με την υποβοήθηση της Γερμανίδας λοχαγού, τους μισούς συμπατριώτες του.

Τα χρόνια περνούν, η Γερμανίδα πρώην αξιωματικός του στρατού κατοχής επιστρέφει μετανοημένη ως τουρίστρια με νοσταλγική αλλά και ενοχική διάθεση, αποζητώντας ενδεχομένως άφεση αμαρτιών. Η Άννα και ο Γιόζεφ είναι σαφές ότι την αναγνωρίζουν, αλλά δεν την αντιμετωπίζουν ως τη δολοφόνο που επιστρέφει στον τόπο τους εγκλήματος. Από το στόμα της μαθαίνουν ότι ο προδότης, πριν λογοδοτήσει στη δικαιοσύνη, έπεσε νεκρός από το μαχαίρι της εκδίκησης ενός από τους συγγενείς των θυμάτων του.

Ο κύκλος ολοκληρώνεται με ένα αίσθημα μάλλον ανακούφισης για όλους. Ίσως περισσότερο από όλους για τον Γιόζεφ, που κάποιος άλλος τον απάλλαξε από αυτό που ίσως εκείνος έπρεπε (;) να έχει πράξει. Και η αυλαία πέφτει με ένα φίλεμα.

 

Η παράσταση ως συνολική εικόνα:

Ο Μάνος Κουνουγάκης μας παραδίδει ένα σύγχρονο κείμενο αφηγηματικής ιστορίας, βασισμένο στην εξιστόρηση των γεγονότων από εκείνους που εμπλέκονται σε αυτά. Μέσα από τη μικρή τοπική εικόνα μας συμπαρασύρει με σταθερά βήματα στο μεγάλο κάδρο. Μας κάνει κοινωνούς των χαρακτήρων, των συναισθημάτων, των περιστατικών της δράσης και της αντίδρασης, που ξεκινούν σαν μικρές σπίθες και καταλήγουν σε πύρινα μέτωπα που σαρώνουν τα πάντα στο πέρασμά τους. Κάθε σκηνή γεννά ερωτήματα και κάθε ένας πράττει αυτό που θεωρεί ότι του αναλογεί. Και ό,τι ισχύει για τα ιστορικά πρόσωπα ή για τους επί σκηνής δρώντες, το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τους θεατές της παράστασης.

Η Λίνα Αλτιπαρμάκη αναλαμβάνει τη διαχείριση αυτού του εύφλεκτου υλικού και την ευθύνη εξεύρεσης διαύλων, ώστε τα μηνύματα να κρούσουν τις ευαίσθητες χορδές των θεατών. Και ομολογουμένως, με λιτότητα εκφραστικών μέσων και χωρίς περιττό εντυπωσιασμό, κατορθώνει να μας αγγίξει όλους, να μας παρουσιάσει τους ήρωες όπως ακριβώς είναι - άνθρωποι με πάθη και λάθη, με ανοχές και αντοχές, με ισορροπία ή αστάθεια, με αυτοκυριαρχία ή έρμαια στις συνθήκες της στιγμής, με ενοχή ή καθαρή συνείδηση. Αφήνει τη στάση τους και τις ενέργειές τους στην κρίση του κοινού - και καθένας τους θα ιδωθεί με την απόσταση του χρόνου και θα λάβει τα επίχειρα των πράξεών του. Η σκηνοθετική ματιά δικαιώνεται με την πλήρη επιτυχία του στόχου της.

Η μουσική των Χρήστου Γαλάνη και Γιάννη Σαρρή όπως και οι φωτισμοί της Αποστολίας Ζησιμοπούλου (υπεύθυνης και για το λιτό σκηνικό) δρουν υποστηρικτικά σε όλη τη διάρκεια της παράστασης.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η υπαινικτική ενδυματολογική επιλογή, που απαλλάσσει τους ηθοποιούς από το στυλιζάρισμα και τους επιτρέπει να αναδείξουν στον μέγιστο βαθμό την ενσάρκωση των ρόλων τους.

 

Οι ερμηνείες:

Η ομάδα των ηθοποιών, με άριστη μεταξύ τους ενδοεπικοινωνία, ενσαρκώνει τους ρόλους και κατορθώνει να συρρικνώσει τον χρόνο που μας χωρίζει από τα γεγονότα. Με αφοπλιστική ειλικρίνεια και αληθοφάνεια, μας κάνει αυτόπτες μάρτυρες των ανθρώπινων συμπεριφορών που αν και ανήκουν στο μακρινό παρελθόν, δυστυχώς επαναλαμβάνονται κατ’ εξακολούθηση στο παρόν, οδηγώντας πάλι την ανθρωπότητα σε απάνθρωπες και αδιέξοδες ατραπούς.

Ο Αντώνης Βούλτσος-Δαμουλάκης, ως Διοικητής Κλίνσμαν, είναι η προσωποποίηση του ψυχρού αξιωματικού που υπακούει σε διαταγές και οφείλει να φέρει σε πέρας το έργο που του έχει ανατεθεί. Ο ορθολογισμός του είναι απότοκο της άκριτης αποδοχής της στρεβλής θεωρίας. Είναι φαινομενικά ακέραιος· κάτι που μάλλον και ο ίδιος δεν πιστεύει. Προσπαθεί ενδόμυχα να διαχωρίσει το καθήκον από την προσωπική ηθική ευθύνη. Γι’ αυτό και η ανθρώπινη πλευρά του λυγίζει, σπάει και υποχωρεί, κάνοντας έναν ακραίο συμβιβασμό ως αντίβαρο για την ένοχη κατά βάθος συνείδησή του.

Η Ευγενία Μαραγκού είναι η αμφιταλαντευόμενη λοχαγός Μαρία Μάουερ. Σε όλη την πλοκή είναι φανερό ότι το σώμα της βρίσκεται εκεί, αλλά η σκέψη της ταξιδεύει πίσω, αναπολώντας την ήρεμη ζωή της, που μάλλον κρύβει ένα βασανιστικό μυστικό. Φυσιογνωμία αινιγματική, διχασμένη, ανατρεπτική τελικά, παραποιεί συνειδητά τα στοιχεία για να σώσει ανθρώπινες ζωές. Η επιστροφή της υποδηλώνει την αναγνώριση του λάθους, την προσωπική συντριβή και τη μετάνοια· ίσως σιωπηλά της δίνεται η ποθητή συγχώρεση.

Η Ντόρα Μάτσικα, η παρορμητική και χειμαρρώδης Άννα που το αίμα της βράζει, δεν ζητά μόνο προσωπική εκδίκηση για όσα κακά της έχουν προξενήσει οι κατακτητές, αλλά επιχειρεί να προστατέψει ολόκληρο το χωριό από την προδιαγεγραμμένη ολική καταστροφή. Αντιδρά στα αρνητικά εξωτερικά ερεθίσματα όπως η πλειονότητα των ανθρώπων κάτω από ανάλογες συνθήκες. Όταν το συναίσθημά της υποχωρεί μπροστά στη λογική και τις αξίες που εκπροσωπεί (με τον Γιόζεφ να λειτουργεί ως πυξίδα), η εσωτερική της ηρεμία αποκαθίσταται, οι ανοιχτές πληγές επουλώνονται και η συγχωρητικότητα επιφέρει τη γαλήνη.

Ο Νίκος Στεργιώτης, ο προδότης Ιάκωβος Μαγιάς, ο σπιούνος, είναι ο πλέον συνειδητοποιημένος κρίκος αυτής της ανθρώπινης αλυσίδας. Το μίσος που τον τυφλώνει έχει ανομολόγητο υπόβαθρο, οι πράξεις του είναι εσκεμμένες και υστερόβουλες, δηλώνει με κάθε ευκαιρία ότι η στάση του είναι επιλογή και αναλαμβάνει την ευθύνη. Φτάνει μάλιστα άφοβα να κατηγορεί τους ίδιους του κατακτητές όταν υπαναχωρούν.   Πράττει το κακό με ίδια βούληση, αδιαφορεί για την ανθρώπινη ζωή (ίσως κατά βάθος και για τη δική του) αρκεί να ικανοποιήσει την παρανοϊκή δίψα που τον σπρώχνει να σκορπίζει γύρω του τον θάνατο. Το τέλος του, θλιβερό αλλά αναμενόμενο, δικαιώνει το κοινό αίσθημα. 

Ο Γιάννης Χαρμπάτσης, ο χαρακτηρισμένος «υπάνθρωπος» Γιόζεφ, είναι η προσωποποίηση της ανεξικακίας. Είναι όμως και το είδος εκείνο του ανθρώπου που καμία εξωτερική αλλαγή των συνθηκών δεν είναι ικανή να τον αποπροσανατολίσει και να γίνει αφορμή για να απαρνηθεί την ηθική του υπόσταση και τον κώδικα αξιών του. Στέκεται ακλόνητος και αμετακίνητος από την αρχή μέχρι το τέλος, υπερασπίζεται τα πιστεύω του με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο μάχεται για αυτά, βάζοντας σε άμεσο κίνδυνο ακόμα και την ίδια του τη ζωή. Ίσως η στάση του είναι ακραία, αλλά η τελική του δικαίωση είναι καταλυτική.

 

Συνοψίζοντας, με όχημα την ιστορική μνήμη παρακολουθήσαμε τη διαδρομή μιας αντιπολεμικής κραυγής που υψώθηκε μέσα από τις φλόγες και τις στάχτες του πολέμου παλεύοντας με ευγένεια, καρτερία και πίστη σε αναλλοίωτα στον χρόνο ιδανικά για τη διατήρηση της ανθρωπιάς όταν η κτηνώδης βία έδειχνε ότι είχε πετύχει την καθολική επιβολή της.

 

Η ταυτότητα της παράστασης:

 

Κείμενο: Μάνος Κουνουγάκης

Σκηνοθεσία: Λίνα Αλτιπαρμάκη

Μουσική: Χρήστος Γαλάνης, Γιάννης Σαρρής

Σύμβουλος Παραγωγής/ Casting: Κατερίνα Σταθοπούλου

Οπτική Ταυτότητα Παράστασης: Ιωάννης Κ. Τσίγκας

Φωτογραφίες: Κατερίνα Καραδημήτρη

Υπεύθυνη Φωτισμών/Σκηνικών: Αποστολία Ζησιμοπούλου

Video Art: Στέφανος Schultz

Υπεύθυνη επικοινωνίας: Γιώτα Δημητριάδη

 

Επί σκηνής:

Αντώνης Βούλτσος- Δαμουλάκης (Διοικητής Κλίνσμαν)

Ευγενία Μαραγκού (Λοχαγός Μαρία Μάουερ)

Ντόρα Μάτσικα (Άννα)

Νίκος Στεργιώτης (Ιάκωβος Μαγιάς)

Γιάννης Χαρμπάτσης (Γιόζεφ)

 

Πληροφορίες:

Πρεμιέρα 2ης σεζόν 10 Οκτωβρίου - Τελευταία παράσταση 28/11

Κάθε Παρασκευή στις 21:00 - Διάρκεια: 90 λεπτά

 

Τιμές εισιτηρίων: 15 ευρώ κανονικό (στο more και στο ταμείο του θεάτρου), 12 ευρώ

μειωμένο (φοιτητικό, ΑμεΑ, ανέργων, άνω των 65), 7 ευρώ ατέλεια ΣΕΗ

Προπώληση: https://www.more.com/gr-el/tickets/theater/filema-2os-xronos

 

Θέατρο Άβατον - Ευπατριδών 3, Αθήνα 118 54

Τηλέφωνο: 21 0341 2689

Πηγή πρώτης δημοσίευσης: Το Φίλεμα στο fractal